فعالیت علمی و فرهنگی علمای شیعه در عصر پهلوی صفحه 108

ص :109

تظاهرکنندگان به گوش رسید و خواسته حذف شاه عمومیت بیشتری یافت. همچنین این جریان سبب شد نهضت در میان توده های مردم و به ویژه جوانان عمق بیشتری پیدا کند. از طرفی، جایگاه و نفوذ امام در میان مردم بر همگان ثابت شد و سبب گردید آهنگ حرکت انقلاب، به صورت اربعین های پشت سر هم، با صورت و محتوای کاملاً اسلامی شتاب فزاینده و گسترده تری به خود بگیرد.(1)

موضع گیری مردم در برابر توهین به امام نشان داد که رژیم در محاسبه های خود دچار اشتباه شده است. رژیم گمان می کرد درج چنین مقاله ای، می تواند شخصیت امام را در میان مردم لکه دار سازد و بدین وسیله، مردم را به ایشان بی اعتماد کند، ولی این مسئله برای رژیم نتیجه عکس داشت؛ چون اعتراض و مخالفت با رژیم، حالت گسترده تری به خود گرفت.

5. بررسی فعالیت های دیگر علمای حاضر در نهضت

5. بررسی فعالیت های دیگر علمای حاضر در نهضت

امام خمینی رحمه الله، آغازگر حرکت نوینی در تاریخ معاصر بود. ایشان سبب به وجود آمدن نهضت بی سابقه و شگفت انگیزی شد که موتور محرکه آن را مذهب و اعتقاد دینی تشکیل می داد و از این نظر استثنا بود. در این حرکت، علاوه بر امام خمینی رحمه الله که شخصیت برجسته اش دیگران را تحت الشعاع خود قرار داده بود، علمای دیگری نیز بودند که در پیشبرد نهضت نقش مؤثری داشتند. این علما را می توان در دو گروه جای داد؛ روحانیانی که بیشتر جنبه عملی فعالیت هایشان برجسته بود و روحانیانی که بیشتر به تشریح مبانی نهضت و انقلاب می پرداختند. البته این تقسیم بندی، نه به دلیل اختلاف در اساس و مبارزه