فعالیت علمی و فرهنگی علمای شیعه در عصر پهلوی صفحه 24

ص :25

1- همان، ص 28.
2- همان، ص 29.
3- همان، ص 28.

به مباحث اخلاقی، راهی به سوی عالِم اخلاق شدن بگشاید. تربیت علمای اخلاق، از جمله جنبه های مثبت حوزه علمیه به شمار می آید.

از دیگر ویژگی های حوزه های علمیه، تربیت مبلّغان دینی است که وجهه اجتماعی حوزه را روشن تر می سازد؛ زیرا روابط تنگاتنگی میان مردم و حوزه علمیه ایجاد می کند و زمینه حضور عالمان دینی را در متن اجتماع فراهم می آورد. این سنّت از زمان رسول اللّه صلی الله علیه و آله وجود داشته و ایشان افرادی را برای تبلیغ دین به نقاط مختلف می فرستادند تا افزون بر ارشاد و راهنمایی مردم، به بیان احکام دینی بپردازند. حوزه های علمیه با حفظ این شیوه نیکو، در کنار آموزش طلاب، دوره های خاصی را برای آشنایی آنها با راه و روش تبلیغ در نظر گرفته اند و هر طلبه افزون بر آموزش علوم دینی، به صورت بالقوه مبلّغ دینی نیز خواهد بود. ازاین رو، حوزه های علمیه همواره تبلیغ دین و احکام اسلام را وظیفه اصلی خود می دانند. گفتنی است بحث تبلیغ در زمان آیت اللّه العظمی بروجردی شکل منسجمی به خود گرفت که در قسمت بعد بیشتر به آن می پردازیم.

حوزه های علمیه و علمای شیعه، افزون بر بهره گیری از مبلّغان که عموما کارشان ایراد خطبه و بیان مواعظ است، از راهکارهای دیگری نیز در امر تبلیغ استفاده می کنند. از جمله این راهکارها، نگارش کتاب های مختلف، مثل کتاب های احکام و رساله های عملیه مجتهدان است(1) که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

د) تثبیت مرجعیت واحد شیعه در حوزه علمیه

د) تثبیت مرجعیت واحد شیعه در حوزه علمیه

تا زمان حیات آیت اللّه عبدالکریم حائری، ایشان حوزه علمیه را مدیریت می کرد. پس از شیخ، سه تن از مراجع بزرگ؛ یعنی آیت اللّه سیدمحمد حجت، آیت اللّه سید