- اشاره 5
- 1. وظایف علما از دیدگاه روایات 6
- اشاره 6
- اشاره 6
- فصل اول: کلیات 6
- الف) وظایف علمی 7
- ج) وظایف سیاسی 9
- اشاره 10
- انحراف در مشروطیت و علل کنار گذاشته شدن روحانیت 12
- اشاره 18
- 1. تأسیس حوزه علمیه قم 18
- الف) بازسازی بنای حوزه علمیه 19
- 2. اصلاح و بازسازی حوزه علمیه 19
- اشاره 19
- ب) بازسازی ساختار آموزشی حوزه علمیه 20
- د) تثبیت مرجعیت واحد شیعه در حوزه علمیه 24
- 1. اعزام مبلّغان و مدرّسان دینی 28
- اشاره 28
- 3. ساخت بیمارستان در قم 29
- 2. توجه به محرومان 29
- 4. کمک در زمان بروز بلایای طبیعی 30
- 5. ساخت کتاب خانه 30
- 1. دستاوردهای علمی و فرهنگی حوزه علمیه در سطح جامعه 31
- اشاره 31
- 2. کتاب های چاپ شده علما در عصر پهلوی 32
- الف) جامع احادیث الشیعه 32
- ب) کشف الاسرار 32
- اشاره 32
- ج) اصول فلسفه و روش رئالیسم 33
- 3. انتشار نشریه های مذهبی 34
- 5. ورود علما به مراکز فرهنگی 40
- 6. پیوند فعالیت های علمی و فرهنگی با فعالیت های سیاسی 42
- 1. هدف اصلی رضاخان از کشف حجاب و قانون متحدالشکل کردن لباس 44
- اشاره 44
- 2. پی آمدهای کشف حجاب و متحدالشکل کردن لباس 45
- الف) بررسی دیدگاه و عملکرد مخالفان 47
- اشاره 47
- 3. موضع گیری های علما در برابر کشف حجاب و متحدالشکل کردن لباس 47
- ب) بررسی دیدگاه و عملکرد موافقان 50
- 4. پی آمدهای مبارزه علما با کشف حجاب و متحدالشکل کردن لباس 51
- 1. بابی گرایی و بهایی گرایی 53
- اشاره 53
- 2. لاابالی گری 56
- 3. صوفی گری 58
- 4. آیین های غیراسلامی 59
- اشاره 64
- اشاره 65
- اشاره 65
- 1. دسته بندی علما در برخورد با حکومت پهلوی 65
- الف) مخالفان مبارزه با حکومت 65
- اشاره 66
- 2. شیوه های مبارزه علما با حکومت پهلوی 66
- ب) موافقان مبارزه با حکومت 66
- الف) شیوه نظامی 67
- ج) رویکرد غالب 72
- اشاره 74
- 1. حضور علما در مجلس شورای ملی 74
- 2. فعالیت های مدرس در مجلس شورای ملی 75
- 3. حمایت علما از آزادی و انتخابات آزاد و حضور مردم در صحنه سیاسی 79
- الف) عامل پیدایش حزب توده 82
- یک - مسئله روشن فکری 82
- اشاره 82
- اشاره 82
- 1. بررسی روابط علما با حزب توده و جبهه ملی 82
- اشاره 82
- دو - دخالت های خارجی 82
- ب) حرکت جبهه ملی 84
- 2. حمایت روحانیت از ملی شدن صنعت نفت 85
- 3. برخورد روحانیت با کودتای 28 مرداد 90
- اشاره 98
- 1. اجماع عمومی در مورد رهبری امام خمینی رحمه الله در نهضت 98
- 2. کاپیتولاسیون در ایران 99
- اشاره 99
- تحلیل برخورد علما، به ویژه امام خمینی رحمه الله با مسئله کاپیتولاسیون 102
- 3. تبعید امام خمینی رحمه الله و پی آمدهای آن 104
- 4. توهین به امام خمینی رحمه الله و ورود نهضت به نقطه عطف خود 106
- 5. بررسی فعالیت های دیگر علمای حاضر در نهضت 108
- اشاره 110
- فصل پنجم: توجه علما به مسائل جهان اسلام 110
- 1. توجه به مسئله فلسطین و مبارزه با صهیونیسم 111
- 2. رابطه میان ادامه مبارزه بر ضد رژیم شاه و توجه به مسئله فلسطین 113
- 3. حمایت از دیگر جنبش های آزادی بخش مستضعفان جهان 115
- اشاره 117
- 1. تشویق مردم به حضور همه جانبه در مبارزه ها 117
- 2. استراتژی انقراض حکومت پهلوی 118
- 3. ناتوانی رژیم شاه در سرکوب علما و مردم 118
- 4. دست یابی علما به ثمره فعالیت های چندین ساله؛ انقلاب اسلامی 120
- 5. نظریه جمهوری اسلامی برای حفظ دستاوردهای انقلاب اسلامی 121
- اشاره 123
- 1. محورهای برنامه ریزی کلان 124
- الف) افزایش سطح آگاهی های مردم 124
- اشاره 124
- ب) توجه به عنصر جذابیت و تنوع در برنامه ها 125
- د) پرهیز از اغراق و خارج نشدن از هدف اصلی 126
- ج) توجه به عنصر قابلیت استفاده عمومی از برنامه ها 126
- ه) ضرورت بهره گیری از کارشناسان 126
- 2. نقد برنامه های موجود در صدا و سیما 127
- الف) قالب داستانی و سریالی 129
- اشاره 129
- 3. پیشنهادهای برنامه سازی 129
- ب) قالب گزارش 130
- ج) برنامه مستند 130
- ه) برگزاری سمینار و میزگرد 131
- د) ساخت نماآهنگ و اسلاید 131
- و) ساخت برنامه انیمیشن 132
- ز) برگزاری مسابقه رادیویی و تلویزیون 132
- پرسش های مردمی 132
- پرسش های کارشناسی 133
ص :67
1- به نقل از آیت اللّه محمدمهدی یزدی، نک: محسن کدیور: نظریه های دولت در فقه شیعی، تهران، نشر نی، 1376، ص 184.
اسلامی درباره این افراد می فرماید:
جمعی از معممین سرسپرده و آخوندهای درباری، به طمع حطام ناپایدار دنیا بر سر سفره ستمگران نشسته و قولاً و عملاً آنها را تأیید کردند.(1)
ب) موافقان مبارزه با حکومت
ب) موافقان مبارزه با حکومت
این عده، نه تنها دخالت علما را در سیاست تقبیح نمی کردند، بلکه آن را وظیفه و مسئولیت شرعی خود می دانستند. این گروه از علما در شیوه و روشی که برای مبارزه برگزیده بودند، یکسان نبودند، ولی همگی در یک نکته با هم اشتراک نظر داشتند و آن اینکه اسلام، دینی اجتماعی و حکومتی است و علما باید در حکومت دخالت کنند. آنها بر پایه متون دینی معتقد بودند: «اسلام چیزی جز حکومت و شئونات آن نیست و احکام نیز قوانین این حکومت است و قوانین، وسیله اجرای عدالت هستند.»(2) ازاین رو، حکومت باید بر اساس احکام اسلامی اداره شود و حاکم اسلامی کسی است که میثاقی با خداوند و ارتباط مخصوصی با وحی داشته باشد.(3)
بر اساس نظر آنها، این ولایت از پیامبر خاتم آغاز شده و به ترتیب به معصومان رسیده است و پس از آنها، شخص فقیه است که در عصر غیبت از این ولایت بهره مند می شود.(4) از طرفی، به نظر آنها، حکومت پهلوی، مجری احکام الهی نبود، بلکه مخالف و معاند اسلام هم شمرده می شد. بر این اساس، به شکل جدّی با آن به مخالفت پرداختند.
2. شیوه های مبارزه علما با حکومت پهلوی
اشاره
2. شیوه های مبارزه علما با حکومت پهلوی
زیر فصل ها