حدیث خوبان: (حکایت های اخلاقی و کرامات مشاهیر تخت فولاد اصفهان) صفحه 177

1- 211. طباطبایی، سید رضا: زندگی و آثار مرحوم سید زین العابدین طباطبایی، مخطوط.

2- 212. مرحوم ملاّ حسن نائینی عارف کامل مردی بود از اوتاد، در علوم دین و دنیا یگانه و در عالم توحید مردانه، شصت سال در یکی از حجرات فوقانی مدرسه نیم آورد مجردانه بسر برد، بضاعت او مکرر به تقویم اهل بصیرت رسید، لباساً و اثاثاً بر دو قِران نمی ارزید، در عمر دراز تحفه و نیاز از احدی قبول ننمود. راه گذرانش منحصر بود که سالی ده بیست روز، وقت حصاد، به دهات حوالی شهر خوشه چینی می فرمود. روزی یک من و نیم به سنگ شاه جو دستگیرش می شد، تمام سال را به همان اکتفا می کرد، شبانه روز دو سه سیر آنرا با سنگ و چوب نیم کوب و با آب و نمک در دیزی گلی می پخت و می خورد، همیشه متشکر و متذکر، در زمستان و تابستان زیرانداز نداشت و با بی لحافی و به روی باز عادت داشت، خواب به چشمش نمی رفت الّا قلیل، خود را دایم با آب سرد شست وشو می نمود، دیر دیر چرک می شد و زود زود از حجره بیرون نمی رفت، شبها چراغ دلش روشن و منزلش تاریک، یک ورق کتاب نداشت، همه عمر شاگردیش را کسی ندید و در همه علوم استاد و فرید دهر بود، خاصه حکمت الهی و انواع علوم ریاضی، از صبح تا به شام طلاب علوم مختلفه دسته، دسته به مدرسش حاضر می شدند و استفاده می کردند. فیضش به مردم بسیار می رسید. مادام حیات ناخوشی به او نرسید الّا مرض موت)تحویلدار اصفهانی: جغرافیای اصفهان، ص68).

نور به طرف من نزدیک شد، چون درست نزدیک رسید، مانند هودجی(کجاوه) بود که نور از داخل آن می تابید و چون مقابل من رسید سر و گردنی نورانی از داخل آن

هودج بیرون آمد و متوجه من شد و تبسمی نمود و فرمود: حسن! برو و درس بخوان. پس از گذشتن هودج از مقابلم، ندیدم به کجا رفت. من در حال عادی نبودم، وقتی به خود آمدم، دیدم، پدرم خشمناک شده و به من خطاب کرده می گوید: تو خوابی و گوسفندانت در کشت مردم زیان می رسانند! من از همان ساعت از کار شبانی بیزار شده و مایل به فرا گرفتن علوم شدم؛ سه چهار مرتبه از آرند فرار کردم و تا کوهپایه)=12 فرسنگی اصفهان) و دفعه دیگر تا سگزی آمدم و هر بار پدرم یا دیگری آمده و مرا به قریه خود باز می گردانید و چون می گفتم: می خواهم درس بخوانم، پدرم می گفت: بچه رعیت را با درس خواندن چه کار است؟ تا در بار آخر، پدرم از روی خشم مرا، تعقیب نکرد و من به اصفهان آمدم و مقدمات را تحصیل کردم و با کمال عسرت و تنگدستی امرار معاش می کردم. گاهی پدرم، قدری گندم و یا جو کوبیده برایم می فرستاد.(1)

مقام شیخ فضل اللّه نوری

مرحوم [ سیدمحمدحسین] مدرّس کهنگی(2) ازعلمای اخیار، و صلحا و مجتهدین اصفهان و از شاگردان مرحوم [ جهانگیر] خان می فرمود: مدتی در مسائل معاد غور و تأمل می نمودم تا اینکه شبی در عالم خواب به خدمت مرحوم خان رسیدم.