اصحاب کهف در تورات و انجیل و قرآن صفحه 14

می کند، و مانند دیگر موضوعاتی است که قرآن آنها را متذکر می شود.(1)

اهداف داستانهای قرآنی

هدف اساسی داستانهایی که در قرآن کریم آمده رسیدن به نتایج و مقاصد دینی است که از جمله آنها اثبات وحی و رسالت می باشد. کسی که قرآن را تلاوت می کند از خود می پرسد: محمد صلی الله علیه و آله این داستانهای حقّ را از کجا آورده؟ در حالی که او شاهد وقایع آنها نبوده و آنها را در جایی نخوانده، چه او خوانا نبوده، پس بی شکّ اینها از سوی خداوند

بر او فرود آمده است.(2)

همچنین داستانهای قرآن، یگانگی خداوند، وحدت بنیادی ادیان، روز رستاخیز و انذار و تبشیر را اثبات می کند، و مشتمل بر مظاهر قدرت الهی و عواقب نیکی و بدی، و نتایج شتاب و درنگ و شکیبایی و بی تابی و شکر و ناسپاسی و بسیاری دیگر از اهداف دینی و مقاصد اخلاقی است، و آنها وسیله ای برای رسیدن به این مقاصد و راهی به سوی آنهاست،(3) می توان گفت تمامیِ این اهداف به سبب آن که متضمّن بیان حقایق قرآن و اسلام است از جمله مظاهر تحدّی ومقابله خداوند با کافران و مشرکان به شمار می آید.(4)

داستانهای قرآن به سبب آن که مقصود با لذات نیستند از حیث ایجاز شدیدی که در آنها به کار رفته ممتازند، و به صورت رخدادی که اتّفاق افتاده نقل شده اند. از این رو باید جزئیات و تفاصیل آنها بیان گردد، و روشن شود که هر داستان در کجا و چگونه واقع شده است و در پدید آمدن آن چه کسانی مشارکت داشته اند، همچنین جزئیات دیگری

که هنر داستانسرایی آنها را لازم می شمارد، معلوم می گردد. تردیدی نیست که هدف داستانهای قرآنی عبرت گیری و یاد آوری و آموزش و توضیح است، از این رو به ذکر اشخاص و اماکن و زمان وقوع حادثه نپرداخته، و به بیان قضایای مهم و اساسی داستان

22

1- التصویر الفنّی فی القرآن، سید قطب، ص 117.
2- المعجزه الکبری: قرآن، استاد محمد ابو زهره، ص 175.
3- مأخذ پیشین، سید قطب، ص 118.
4- مأخذ پیشین، استاد محمد ابو زهره، ص 205.