- اشاره 13
- اهداف داستانهای قرآنی 14
- جدایی تفسیر از داستان 25
- نقشی که قَصّاصان در نشر اسرائیلیات ایفا کردند 30
- ظهور قَصّاصان رسمی 33
- تدوین حدیث تا چه حدّ آن را از اسرائیلیات رهایی داد 44
- 1 - اصحاب کهف در منابع یهودی 52
- 2 - اصحاب کهف یا خفتگان هفتگانه در منابع مسیحی 53
- 3 - داستان اصحاب کهف در منابع اسلامی 61
- 4 - موضع مفسّران و مورّخان مسلمان نسبت به داستان اصحاب کهف 68
- اشاره 81
- اوّل - اشخاص 88
- دوم - زمان 89
- سوم - مکان 92
- چهارم - حوادث 93
- نتایج این تحلیل 102
- اشاره 125
- ارتباط اصحاب کهف با یهود 126
- طایفه های یهودی 129
- طایفه آسینیین 129
- داستان پیدا شدن طومارهای بحرالمیّت 139
- سرگذشت طایفه قمران 147
- اهمیّت اسناد قمران 154
- برخی نتایج که از بررسیهای اسناد قمران به دست آمده است 162
- اشاره 162
- اوّل - بشارت تورات قمران به ظهور محمّد(ص) پیامبر اسلام 163
- دوم - نخستین کنیسه یهود، نظامات وآرای طایفه قمران را اقتباس کرد 165
- سوم - اقتباس وظایف (معلّم) و نسبت دادن آنها به مسیح علیه السلام از سوی کنیسه 167
- طایفه نصارا یا نذریّون 170
- رابطه میان ابیونیّین و دو طایفه آسینها ونصارا 183
- اشاره 193
- موقعیّت کهف (غار) 199
- رقیم 207
- دو دستگی درباره اصحاب کهف 220
- عدد اصحاب کهف 240
- حکمت برانگیختن جوانان در کهف 247
- اوّل : منابع عربی 275
- الف - کتب 275
- ب - دائره المعارف 276
- دوم - منابع لاتین 276
- ج - مجلاّت 276
است که پاسخ قرآن به قدری آنان را مجاب و خاموش ساخته بود که برخلاف عادت همیشگی خود، قدرت مجادله و لجاج را نداشته بوده اند حال باید پرسید چه چیزی در پاسخ سؤال آنها وجود داشته که آنها را خاموش و قانع ساخته است؟ بدون شکّ آنچه آنها را تا آن حدّ مجاب کرد که به خاموشی پناه بَرند، بیانات دقیقی است که این پاسخ
الهی مشتمل بر آنهاست و جز آنان دیگران آنها را نمی دانند، فی المثل چه کسی رمز اعداد فرد: 3، 5، 7 یا سرّ مدّتی که آن جوانان در کهف خوابیده اند و موضوع اختلاف تقویمی که طایفه این جوانان از آن پیروی می کرده اند. را می دانسته است، و یا از اختلاف
خدای یگانه ای که این جوانان او را پرستش می کرده اند با خدایی که مورد پرستش یهود به نام یهوه است، و خدایان متعددی که نصارا می پرستیده اند و یکی از آنها اللّه بوده، آگاه بوده است، همان نصارایی که نخست یهودی بودند و بعد به مسیح به عنوان بشر فرستاده خدا ایمان آوردند و سپس منحرف شده به خدایی که (بولس) ادّعا کرد واو مسیح، پسر خدا وخداوبود، معتقد شدند و او و مادرش و اللّه را خدا دانسته، پرستش کردند؟ اینها،
همه اسراری بود که جز یهود و نصارایی که به مسیح به عنوان خدا و پسر خدا ایمان آورده بودند، کسی آنها را نمی دانست.
عدد اصحاب کهف
امّا قول خداوند:
«وَ کَذلِکَ بَعَثْنَاهُمْ لِیَتَسَاءَ لُوا بَیْنَهُمْ قَالَ قَائلٌ مِنْهُمْ کَمْ لَبِثْتُمْ قَالُوْا لَبِثْنَا یَوْما أوْ بَعْضَ یَوْمٍ قَالُوا رَبُّکُم أعْلَمُ بِما لَبِثْتُمْ فَابْعَثُوا أحَدَکُمْ بِوَرِقِکُمٌ هذهِ إلیَ المَدِیْنَهِ فَلْیَنْظُرْ أیُّهَا أزکْی طَعَاما فَلْیَأتِکُمْ بِرِزْقٍ مِنْهُ وَ لْیَتَلَطَّفْ وَ لاَیُشْعِرَنَّ بِکُمْ أحَدا».(1)
این آیه، علاوه بر دلالت به این که آن جوانان پس از بیداری متوجه نشدند که سه قرن یا بیشتر را در حال خواب میان کهف گذرانده اند نیز مشتمل بر گفت و گویی است که میان
1- کهف / 19: همین گونه ما آنها را از خواب برانگیختیم تا از یکدیگر بپرسند، یکی از آنها گفت چه مدّت خوابیدید آنها گفتند : یک روز یا بخشی از یک روز، گفتند پروردگارتان از مدّت خوابتان آگاهتر است. اکنون یک نفر را با این سکّه ای که دارید به شهر بفرستید تا بنگرد کدامین نفر از آنها غذای پاکتری دارد مقداری از آن برای روزی شما بیاورد، امّا باید نهایت دقّت را به خرج دهد و هیچ کس را از وضع شما آگاه نسازد.