اصحاب کهف در تورات و انجیل و قرآن صفحه 90

همچنین دقیقا روشن نیست که این جوانان در چه سالی میان غار از خواب برخاسته اند، هر چند گفته شده است آنها در روزگار ثیودیوس کوچک یا دوم که حکومت او از سال 408 تا 450 میلادی ادامه داشته است از خواب بیدار شده اند، امّا این نظریه بنا بر چیزی است که «ادوارد گیبون» مورخ ذکر کرده و گفته است خفتگان مدّت 187 سال در غار توقّف داشته اند. در این صورت اگر ما فرض کنیم که آنان در نخستین سال حکمرانی دیکیوس که سال 249 میلادی بوده به غار پناه برده اند، معنای آن این است که آنها در سال 436 میلادی از خواب برخاسته اند. با این حال، روایتی حاکی است که بیداری آنها در سی و هشتمین سال حکمرانی امپراتور ثیودیوس یعنی تقریبا سال 445 یا 446 میلادی اتّفاق افتاده که در نتیجه یک صد و نود و شش سال در خواب بوده اند. بدین ترتیب روشن می شود که میان بیشتر مورّخان مسیحی در باره زمانی که این جوانان به غار پناه برده اند، و نیز در مورد زمانی که از خواب برخاسته اند،

اختلافی نیست، چه آنها اجماع دارند به این که رویداد نخستین در زمان دیکیوس یا دیسیوس بوده، و رویداد دوم در روزگار ثیودیوس کوچک یا دوم اتّفاذ افتاده است. امّا اختلاف در باره مدّتی که آنها در غار درنگ داشته اند، موضوعی است که به دوران طولانی حکومت ثیودیوس امپراتور روم بر می گردد که 42 سال ادامه داشته و بیداری آنها در اثنای آن روی داده است، اما این که دقیقا در چه سالی بوده، پرسشی است که مورخان مسیحی بر پاسخ آن اتّفاق ندارند. زیرا سعید بن بطریق می گوید: این جوانان در

هشتمین سال حکومت ثیودوسیوس یعنی در سال 416 میلادی از خواب برخاسته اند، و این بدان معناست که اگر پناه بردن آنها را به غار در سال نخست حکومت دیکیوس یعنی سال 249 میلادی معتبر بدانیم، آنان حدود 165 تا 167 سال در غار توقّف داشته اند. او

در همین حال می گوید: مدّت درنگ آنها در غار 147 یا 149 سال

بوده است، و مدلول این سخن آن است که آنها یا پس از مرگ دیکیوس به سال 251 و یا پیش از زمامداری ثیودوسیوس به سال 408 به غار پناه برده اند. امّا (گیبون) می گوید: برخاستن آنها از

خواب قریب به پایان حکومت ثیودوسیوس که در سال 450 درگذشته، اتفاق افتاده است.