کتابخانه بالقرآن

ریاض العلماء و حیاض الفضلاء صفحه 144

صفحه 144

که پس از رحلت رسول خدا صلی الله علیه و آله به جامه ارتداد در نیامده و با ابوبکر بیعت نکرده است. مابقی احوالش از کتابهای رجال باید به دست آورد.(1)

به طوری که مشهور است تیهان را به فتح تاء دو نقطه و یای مفتوحه مشدده وها و الف و نون آخر، ضبط کرده اند.

ملا حسن چلپی در اواخر حواشی مطول نوشته است در جامع الاصول و کتابهای

دیگر، تیهان را به کسر یاء مشدد، ضبط کرده اند. امام مرزوقی اظهار داشته است. تیهان بر وزن فیعلان و به فتح عین است و مکسور بودن آن، جایز نیست زیرا فیعلان مکسورالعین در لغت صحیح نیامده است. بنابراین معتل را به قیاس بر آن به فتح عین استعمال می کند.

«باب یاء»

ابویزید ثانی بسطامی

شیخ ابو محمد، عنایت. یکی از دو تن بایزید بسطامی است. پیش از این ترجمه او را در باب عین بی نقطه به نام عنایت، نگارش دادیم. و همچنین در باب باء یک نقطه با یزید

بن عنایت اللّه نگاشتیم، ابو محمد، از نوادگان شیخ بایزید بسطامی صوفی مشهور در روزگار حضرت صادق علیه السلام است.(2)

1- شیخ طوسی در رجال، ص 63 وی را از اصحاب حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام بر شمرده است. اسدالغابه، 4/274 نوشته است: ابوالهیثم مالک بن تیهان بن مالک بن عبید و پس از این نسب او را با، نه واسطه به اوس منتهی داشت و افزوده است وی، نخستین شش نفر انصاری است که به شرف ملاقات رسول خدا صلی الله علیه و آله نایل شدند وعقبه اولی و ثانیه را ادراک کرده بود و نخستین کسی است که در شب عقبه با حضرت رسول صلی الله علیه و آلهبیعت نمود. و نقابت بنی عبدالاشهل را عهده دار می شد و در جنگ بدر و احد و دیگر غزوه ها شرکت می کرد. ودر کارزار صفین 37ه . ق در رکاب حضرت مولی علی علیه السلام نیز شرکت نمود و اندکی پس از جنگ صفین درگذشت و نخلهای زیاد داشت. در یکی از روزها رسول اکرم و دو نفر همراه آن حضرت را در نخلستان خود به گرمی پذیرائی نمود تا آن جا که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود نعمتی که در روز قیامت برمردم در برابر آن مسؤول اند سایه خنک و خرمای تازه و آب سرد خوشگوار است - م.
2- ابو عبدالرحمن سلمی در طبقات الصوفیه گوید: «ابو یزید طیفور بن عیسی بن سروشان از مردم بسطام بود وجدش سروشان از مجوسیان به شمار می آمد و به شرف اسلام نایل گردید. و دو برادر داشت به نام آدم و علی و هر سه برادر زاهد و عابد و از اصحاب حال اند. شیخ عطار در تذکره گوید: بایزید سی سال در شام و شامات به ریاضت مشغول بود و صد و سیزده پیر را خدمت کرد. و از همه آنها بهره گرفت از جمله آنها حضرت صادق بود. سلمی نوشته است بایزید سال 261 ه . ق و یا 234ه . ق وفات یافته است هرگاه تاریخ اول صحیح باشد. بایستی 113 سال پس از رحلت حضرت صادق وفات یافته باشد و با چنین احتمالی درست نیست شاگرد آن حضرت باشد واگر تاریخ دوم درست باشد 86 سال پس از آن حضرت، وفات یافته و دراین صورت ممکن است افتخار حضور آن جناب را داشته باشد. کلمات او در کتابها فراوان است. از جمله کمترین کاری که بر عارف لازم است آن است که هر چه را در اختیار دارد در راه خدا به بدهد. و گفته است خودشناسی با شهوت رانی، منافات دارد. و گفته است نشان عارف آن است از ذکر خدا سستی نکند واز پرداخت حق او ملول نگردد و به غیر او انس نگیرد. از وی پرسیدند سنت چیست وفریضه کدام است؟ در پاسخ گفت. سنت ترک دنیا است و فریضه صحبت با مولا. زیرا سنت، مردم را به ترک دنیا می خواند و کتاب به صحبت با مولا دعوت می کند و کامل کسی است که سنت وفریضه را بداند - م.