کتابخانه بالقرآن

ریاض العلماء و حیاض الفضلاء صفحه 34

صفحه 34

می پرداختند از وی یاد کرده و مانند ما، که در عنوان شرح حال به کنیه وی اکتفا نمودیم،

او هم به کنیه اکتفا کرده و نام او و پدرش را متعرض نشده است.

ابوبکر صولی

(اجل -) ابوبکر محمد بن یحیی بن عبداللّه بن عباس کاتب صولی معروف به ابوبکر صولی از ابوالعباس مبرّد روایت داشته و از پیشینیان است و به صولی هم معروف می باشد.

ابن شهر آشوب در معالم العلماء در ردیف سرایندگانی که با تقیه به ستایش اهل بیت می پرداخته اند نام او را ذکر کرده است. و پیدا است که مترجم حاضر، همان صولی امامی است که مشهور به لعب الشطرنج است.(1)

ابوبکر بن عیّاش

شیخ ابو عبداللّه احمد بن محمد بن عبداللّه بن حسن بن عیّاش جوهری معروف به ابن عیّاش و مؤلف کتاب الامالی و از علمای پیشین اصحاب ما به شمار است.(2)

ابوبکر مدائنی کاتب

محمد بن حسن بن روزبه، ابوبکر مدائنی کاتب، در رحبه می زیست و راوی صحیفه

1- اعیان الشیعه، 10/97 طبع جدید نوشته: ابوبکر محمد بن یحیی بن عبداللّه بن عباس بن محمد بن صول تکین معروف به صولی شطرنجی و صولی منسوب است به جدش صول تکین. در ماه رمضان سال 255ه در بصره متولد شد. از شاگردان ابو داوود سیستانی و مبرد و ثعلب است. او ندیم راضی و مکتفی و مقتدر عباسی بوده و تألیفاتی در اخبار وزرا و شعرا و قرمطیها و دیگران دارد و کتاب ادب الکاتب از اوست. در بازی شطرنج استاد بود تا آن جا که عوام مردم او را واضع شطرنج می دانستند با آن که واضع آن بهرام هندی است.ابراهیم صولی که از اصحاب حضرت رضا علیه السلام است عموی پدری او است و صولی به توسط او اخبار زیادی از حضرت رضا علیه السلامروایت کرده و صدوق در عیون اخبار الرضا روایت او را نقل کرده است و مسعودی او را در شمار مورخان نام برده و خاندان او از پادشاهان گرگان بوده اند و اشعار فراوانی گفته است و در تألیف کتاب، سلیقه ارزنده ای داشته است. قاضی تنوخی گفته صولی در ماه رمضان سال 335ه درگذشت و پدر مرا وصی خود قرار داد و در وصیت نامه نوشت که وارثی ندارد. و نیز به معالم العلماء /152 مراجعه شود.
2- ریحانه الادب 6/98 نوشته ابن عیاش جوهری از معاصران صدوق بوده و نجاشی هم از او استفاده کرده است و کتاب مقتضب الاثر از تألیفات اوست و در اواخر عمر مختل الحواس بوده و سال 401 هجری وفات یافته است. نخبه المقال گوید: والجوهری آخرالعمر اضطرب: عندی جلیل ذو کتاب المقتضب - م.