- مقدمه استاد انصاری بویراحمدی 1
- اشاره 9
- موقعیت جغرافیایی منطقه ماوراءالنهر و خوارزم 9
- پی آمد حمله مغولان 32
- اشاره 38
- مراحل زندگی خواجه نصیر 41
- اندیشه سیاسی خواجه نصیرالدین طوسی 46
- جایگاه علمی خواجه نصیرالدین طوسی 53
- تألیفات خواجه طوسی 57
- تأسیس رصدخانه مراغه 60
- مذهب خواجه نصیر 65
- اواخر عمر خواجه نصیر الدین و وفات او 66
- اشاره 68
- اسماعیلیان نخستین 68
- فاطمیان 73
- اسماعیلیه نزاری در دوره الموت 86
- وضعیت جغرافیایی و استراتژیکی الموت 92
- میراث اسماعیلیه ونقش آنها در توسعه تمدن و فرهنگ 111
- اشاره 115
- موقعیت جغرافیایی و وضع طبیعی قهستان 115
- وضعیت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی قهستان و پیوستن خواجه نصیرالدین به قلعه های قهستان 117
- تعامل علمی و مذهبی خواجه نصیر الدین با اسماعیلیان نزاری 130
- اشاره 158
- الف) کتاب ها (منابع و مأخذ) 158
- مأخذ 163
- ب) مقالات 165
- الف) آثار خواجه نصیر الدین طوسی 167
هم کیشان خود در افغانستان و پاکستان و تاجیکستان گزیده هایی از میراث ادبی نزاریه را که دراین مناطق همواره به زبان فارسی نوشته شده است حفظ کرد.(1)
میراث اسماعیلیه ونقش آنها در توسعه تمدن و فرهنگ
ارزش کار اسماعیلیان در طرز فکر و اجرای اندیشه های اجتماعی و اعتقادی و تشکیلاتی آن زمان و حفظ و حراست از تمدن و فرهنگ ایران در مقابل بیگانه گان است. البته اسناد و مدارک دراین زمینه بر اثر کمبود منابع و کینه توزی نویسندگان وابسته به نظام حاکم با هاله ای از ابهام، انحراف و تردید همراه است که هنوز هم پایان نیافته است و این منظوره ها و فرضیات و افسانه ها و تعصب تاریخ نگاران، همیشه دستمایه پژوهشگران بوده است. منابع نوشتاری درباره اسماعیلیه نزاری ایران ناچیز است. ازسوی دیگر مغولان بیشتر قلعه ها را با خاک یکسان کردند و مدارک باستان شناختی و کتبیه ها و مقبره ها را ویران کردند و تنها چند سکه نزاری که در قلعه ها یافت شده از آن مرکز علم و هنر و تمدن باقی مانده است.(2) اگرچه ویرانه های کاوش شده در قلعه های اسماعیلیه جزئیات ارزشمندی از روش
1- دفتری، دیباچه مؤلف بر ترجمه فارسی.
2- سکه های حوزه الموت دو سکه است که هر دوی آنها از ضرابخانه دیلم بوده است که برروی سکه اول نوشته شده بود (لااله الا الله محمد رسول الله علی ولی الله نزار) و در طرف دیگر نوشته شده بود ضرب هذا الدینار فی کرسی الدیلم کیا بزرگ امید. سکه دوم از محمد بن بزرگ امید است که این کلمات در آن خوانده می شود: «لا اله الا الله محمد رسول الله محمد بن بزرگ امید ضرب هذا الدینار بکرسی الدیلم خمس وخمسین وخمسمائه» در طرف دیگر علی، الله، مصطفی لدین الله و نزار ن.ک گیلان ما، سال دوم شماره اول 1380 ص113 کاوش های اخیر نشان از کارگاه ذوب فلزات در الموت دارند. به نظر می رسد که در این ناحیه یا پیرامون آن معدن طلا وجود داشته است که به دست استادان اسماعیلی ضرب یا پرداخت شده است. براده های طلا که توسط روستاییان از آبی که از کوه روان است گرفته شده است به فرضیه ما کمک می کند.