مشاهیر تشیع خواجه نصیرالدین طوسی صفحه 61

پس از فتح بغداد هولاکو با پیشنهاد خواجه نصیر برای بنای رصدخانه موافقت می کند. آنگاه به چگونگی جمع آوری دانشمندان معتبر می پردازد. سپس در عظمت رصدخانه می گوید:

«در مراغه از طرف شمال بر سه پشته رفیع رصدخانه بنا فرمود در کمال آراستگی ذلک فی شهور سنه سبع و خمسین و ست مائه و صنوف رقائق خداقت در فن نجوم و مهارت در علم هیئت و مجسطی و ارصاد کواکب بجای آورد.»(1)

موافق با آنچه خواجه در مقدمه زیج ایلخانی آورده است؛ مؤید الدین عرضی از دمشق، نجم الدین دبیران از قزوین، فخر الدین اخلاطی از تفلیس، فخرالدین مراغی از موصل که اینان اساس هیئت علمیه و رصدیه بوده اند و قطب الدین شیرازی، یحیی الدین مغربی و فرید الدین ابوالحسن علی نیز معاونت در عمل رصد داشته اند.(2)

نتیجه رصد، زیج ایلخانی است در آن چند جدول که در زیج های سابق نبوده افزوده شده است و از این جهت اعتبار تمام یافت. و مورخین اروپا در لندن جدول طول و عرض شهرها را از روی همین زیج ایلخانی ترجمه و منتشر کردند.(3) خواجه نصیرالدین با تاسیس

رصدخانه و بستن زیج کوشید نظم و آرامش را به امور مالی و اداری کشور بازگرداند.(4)

1- فضل الله عبدالله شیرازی، وصاف الحضرهًْ، صص 52و51.
2- مدرس، ریحانهْ الادب، ج2، ص175.
3- همان، ص177.
4- علی بحرانی پور، «جایگاه رصدخانه مراغه وزیج ایلخانی در سیاست و نظام مالیاتی اوایل ایلخانان»، مجموعه مقالات کنگره بین اللملی خواجه نصیر الدین طوسی، همان.