چلچراغ شیراز: تحلیلی از قیام احمدبن موسی و برادران امام رضا علیه السلام صفحه 1

مقدمه

از میان برادران امام رضا علیه السلام شرح حال احمد بن موسی علیه السلام جای ویژه ای دارد، چرا که مهاجرت وی به ایران، گسترده ترین مهاجرت سادات علوی و امامزادگان در عصر عباسیان به شمار می رود. اگرچه در این دوران خواهر وی، حضرت فاطمه معصومه علیهاالسلامنیز به ایران سفر کرده است، اما منابع معتبر در همراهی امامزادگان و سادات بنی هاشم با وی تردید دارند. برخی نیز به روشنی تأکید کرده اند که وی تنها به همراه کاروانی که از مدینه به سوی مرو می رفت، به ایران مهاجرت کرده است، که به اعتقاد نویسنده، این نظر صحیح است، زیرا با بررسی نام های همراهان وی معلوم می شود که آن ها هرگز به ایران نیامده اند و آرامگاه هایشان در موطن آن ها و یا

شهرهای خارج از ایران، مشهور است.

علاوه بر آن، نشانه های جعل که در گزارش های مربوط به همراهی برادران آن حضرت در سفر به ایران دیده می شود، این گمان را که برادران وی در این سفر، او را همراهی نکرده اند، تقویت می کند.

به هر روی، کثرت آرامگاه های امامزادگان در استان فارس نیز نمایان می سازد که شمار زیادی از خویشان و سادات بنی هاشم در معیّت احمد بن موسی علیه السلام به ایران آمدند. صاحبان این آرامگاه ها و تعداد دیگری که در استان های گوناگون کشور قرار دارد، از پراکنده شدگان قیام او به شمار می روند.(1)