تاریخ علمای بلخ صفحه 41

مشایخ عرب و عجم و شام و عراق رسید و از آنها کسب فیض کرد و سرانجام در سال 1139ه . در شهر کشمیر درگذشت(1).

344. عبد اللّه بن احمد بن محمّد بن سنان بلخی

ابو محمّد عبد اللّه بن احمد بن محمّد بن سنان بلخی، از محدّثان برجسته بلخ به شمار می رفت. وی روایات خود را از طریق استادش ابو عثمان سعید بن محمّد بن نصر ماهانی و دیگران نقل می کرده است. نیز شاگردش ابو اسحاق ابراهیم بن احمد بن ابراهیم مستملی از وی روایاتی نقل کرده است(2).

345. عبد اللّه بن احمد بن محمود کعبی بلخی

ابوالقاسم عبد اللّه بلخی کعبی در سال 273ه . در بلخ دیده به جهان گشود. وی از جمله بزرگان و متکلّمان مشهور و نیز رئیس طایفه معتزله بود و این فرقه از معتزلیها را

«کعبیه» می گویند، او در علم کلام ید طولایی داشت و همان طور که از نامش پیداست، به

بنی کعب منسوب است. وی در بلخ تولد یافته و به همین مناسبت به بلخ نسبت داده شده و می دانیم که بلخ یکی از شهرهای خراسان قدیم و یا خراسان بزرگ بوده است(3).

کعبی بلخی در قرن سوم هجری می زیسته و میان او و ابن قبّه رازی مباحثات و مناظرات کتبی در مسائل امامت صورت گرفته است(4).

کعبی بلخی در علم کلام، سخنان جالبی دارد و از متکلّمان مشهور زمان خود به شمار

1- خزینه الاصفیاء، ص 661.
2- الاکمال، ج 4، ص 452.
3- الکنی و الالقاب، ج 3، ص 100؛ الفرق بین الفرق، ص 175-181؛ طبقات المعتزله، ابن مرتضی، ص 88.
4- خدمات متقابل اسلام و ایران، ص 702.