شرح اسم : زندگی نامه آیت الله سیدعلی حسینی خامنه ای (1357ش - 1318ش) صفحه 558

نمی رسد برای ایراد سخنرانی در محافل عمومی و شرکت در مجالس وعظ به پایتخت رفته باشد، اما مطمئناً راهی تهران شد تا با همفکران خود رایزنی کند. او در پی یافتن طرح ها و راه های جدید برای حفظ خط مبارزه بود؛ راهی که بتواند از میان سیم خاردارهای کشیده شده توسط سازمان امنیت عبور کند. یک بار گفته بود: «هر جنبش روشنفکرانه ای را در هم کوبیده اند و من حالا در فکرم که چه باید کرد. دست روی دست گذاشتن که درست نیست. با همه مشکلات باید کاری کرد و من با دوستان تهرانی ام در مشورت هستم که چگونه کاری را شروع کنیم، ولی هنوز تصمیمی نگرفته ایم. شاید به همین زودی ها فکری بکنیم.»(1)

تاسوعای 1397/ جمعه دهم دی ماه به همراه شماری از دوستانش در خانه آقای تحریریان بود. آقایان مرتضی مطهری، علی شریعتی و محمد مفتح از آن جمله بودند. سیدابوالفضل موسوی زنجانی و برخی دیگر نیز حضور داشتند. گزارش رسیده از این جلسه به دستگاه امنیتی، خبر از مشورت و تبادل نظر درباره چگونگی ادامه تحرکات سیاسی نداشت، اما برای ساواک نگران کننده بود، چون «اجتماع این افراد در یک محل قابل بررسی و توجه است. بعید نیست فعالیت جدیدی را شروع نمایند. منبع توجیه شود که سعی نماید کاملاً مورد اعتماد افراد قرار گیرد و در جریان فعالیت های آنها قرار گیرد.» منبع هر که بود درباره آن جلسه نوشت که آقای حسین صبح دل، قرآن خواند؛ دکتر شریعتی، شعرهای پرشوری درباره امام حسین و روز عاشورا قرائت کرد؛ آقای خامنه ای درباره نهضت پیامبران، مبارزه و دو گروه مستضعف و مستکبر سخن راند؛ آقای مرتضی مطهری درباره واژه توده و قیام از منظر قرآن گفت. جلسه تا مغرب ادامه داشت. نماز جماعت به امامت آقای خامنه ای برپا شد. پیش از آن دکتر شریعتی صحبت کرد و پس از آن سوره صف توسط آقای خامنه ای تفسیر شد. آقایان مطهری، مفتح و موسوی زنجانی پیش از غروب مجلس را ترک کرده بودند.(2)

این جلسه، روز بعد، با همان ترکیب، در خانه آقای محمد همایون برگزار شد و دوازدهم دی/ یازدهم محرم در منزل مهندس مفیدی. در نشست اخیر پس از گفت وگوهایی که راجع به ترجمه قرآن شد، دکتر شریعتی سخن راند و درباره دشمن اسلام: استعمار؛ و رقیب اسلام: مارکسیسم؛ اظهاراتی کرد. آقای مطهری در نقد گفته های شریعتی، مارکسیسم

1- همان، از 9 ه 1 به 312، شم 3361/9 ه 1، مورخ 7/5/35[55].
2- همان، از 20 ه 12 به 312، شم 25014/ه 12، مورخ 19/10/35[55].

را دشمن اسلام دانست نه رقیب آن «زیرا معنای رقیب این است که با هم دشمن نباشند، بلکه برای به دست آوردن یک امتیاز با هم رقابت دارند» و این چنین نیست. در پایان جلسه صحبت از تنظیم قطع نامه ای شد که از نظر ساواک مهم جلوه کرد.(1) همچنین برای این سازمان اهمیت داشت که سیدعلی خامنه ای، روحانی مقیم مشهد، به تهران آمده در این ترکیب حاضر است. «به منبع مربوطه در مورد قطع نامه موردنظر و شرکت در جلسات توجه لازم داده شده و هرگونه اخبار مکتسبه به موقع به استحضار خواهد رسید. ضمناً سیدعلی خامنه ای ساکن مشهد بوده و مراقبت از اعمال و رفتارش ضروری به نظر می رسد.»(2)

به هر حال وقتی از قطع نامه سخن به میان آمده، روشن است که در غیاب منبع ساواک یا دور از گوش های او گفت وگوهایی درباره نهضت اسلامی، ادامه مبارزه و شیوه های برون رفت از حصار و اختناق دستگاه امنیتی شده است. هر چند آقای خامنه ای روزهایی از دهه اول محرم را در تهران بسر برد، اما یکی از مشغله های او در دو ماه محرم و صفر چگونگی اعزام مبلغان به شهرهای دور و نزدیک بود. قطعاً او نظر به مبلغانی داشت که در وعظ و خطابه خود بتوانند جان مبارزه با حکومت را زنده نگاه دارند. او معتقد بود باید در این مسیر حداکثر بهره را از مبلغان برد. برای نمونه، سلیقه او با آن چه که شیخ احمد کافی در کار تبلیغ انجام می داد هم خوانی نداشت. وی منبر کافی را روشنگر، پویا و عمیق ارزیابی نمی کرد، اما نکات مثبت آن را بازمی گفت: «من اخیراً یک نوار از کافی شنیدم که با توجه به این که مشارالیه در سطح پایین سخنرانی و همه مثال هایش ایراد و اشکال داشت مع هذا صحبت هایش خیلی جالب بود و ایشان به سادگی به هزاران نفر مستمع خود فهمانده بود که اینجا یک کشور اسلامی نیست و اسلام این نیست که در این مملکت جریان دارد. خوب، این اندازه خدمت و کار از آقای کافی کم نیست.»(3)

15 خرداد 1356

در پی جویی فعالیت های سیاسی آقای خامنه ای در 1356ش به سالگرد پانزدهم خرداد

1- همان، از 20 ه 12 به 312، شم 25013/ه 12، مورخ 19/10/35[55].
2- همان، نامه سازمان اطلاعات و امنیت تهران به مدیریت کل اداره سوم، شم 25856/ه 12، مورخ 21/12/35[55].
3- همان، از 20 ه 12 به 312، شم 22354/20 ه 12، مورخ 5/5/35 [55].