ایمان و کفر صفحه 15

)وَمَا أَنتَ بِمُؤْمِنٍ لِّنَا وَلَوْ کُنَّا صَادِقِینَ(؛(1)

«و هرچند ما راست بگوییم، تو باز از ما تصدیق نخواهی کرد».

)یُؤْمِنُ بِاللّهِ وَیُؤْمِنُ لِلْمُؤْمِنِینَ(؛(2)

«به خداوند ایمان دارد و سخن مؤمنان را باور می کند».

ایمان در این آیات به معنی تصدیق کردن آمده است؛ در آیه ی نخست، به معنی خداوند را تصدیق

کردن، و در آیه ی دوم به معنی تصدیق کردن خداوند است.

ایمان در اصطلاح

واژه ی ایمان، یکی از واژه هایی است که درباره ی معنی اصطلاحی آن، دیدگاه های مختلفی ارائه شده است. چنان که گفته شد، معنای لغوی ایمان تصدیق است؛ اما در معنی اصطلاحی ایمان، این پرسش مطرح می شود که تصدیق به چه معنی و دارای چه اجزایی است. در معنی اصطلاحی ایمان، سه جزء متصور است:

1. تصدیق به زبان (اقرار)

2. تصدیق به قلب

3. تصدیق به اعمال

به عبارت دیگر، معنی اصطلاحی ایمان، ممکن است یکی از این سه اصل و یا ترکیبی از آن ها باشد. همین وجوه، زمینه را برای تولید دیدگاه های مختلف پیرامون معنی اصطلاحی ایمان فراهم آورده است.

اگر به منظور ترسیم اندیشه ی اسلامی در مورد معنی اصطلاحی ایمان، بُرداری رسم کنیم، در دو طرف منتهی الیه این بردار دو عقیده ی انحرافی

خوارج و مرجئه قرار دارند و دیگر مذاهب اسلامی در میانه ی آن قرار می گیرند:(3)

1- . یوسف، آیه 17.
2- . توبه، آیه 61.
3- . در دو سوی این بردار، برداشت های التقاطی از ایمان، و در میانه ی آن، تعریف مذاهب اسلامی از ایمان بیان شده است.