مهارت معلمی صفحه 136

«النَّاسُ أَعْدَاءُ مَا جَهِلُوا؛(1) مردم دشمنان چیزی هستند که نمی دانند.»

در حالی که باید به سراغ فهمیدن و دانستن برویم؛ نه به سراغ انکار و دشمنی.

25. پرهیز از غلو

میانه روی و اعتدال در همه جا لازم است و عشق به اولیای خدا نباید سر از غلوّ درآورد. غلو سابقه طولانی دارد. در آیات و روایات مکرر می خوانیم که نسبت به دین و اولیای دین غلو نکنید؛ همان گونه که نصاری درباره حضرت عیسیA غلو کردند. غلو کردن درباره انسان ها، حتی اگر پیامبر باشند، توهین به خداوند و نسبت ناروا دادن به اوست: (لا تَقُولُوا عَلَی اللَّهِ إِلا الْحَق)(2) قرآن کریم به ما یاد داده که «ژبندگی خدا» در رأس کمالات انبیاست و پیامبرn چون عبد بود، به معراج رفت و اولین سخن حضرت عیسیA در گهواره: «انی عبد الله» بود.

یکی از آفات متدینین و محیط های تبلیغی و تعلیمی، غلو دربارۀ رهبران دینی است. غلو انگیزه های متعدد دارد.(3) و در آیات متعددی از قرآن کریم از آن نهی شده است:

(ما کانَ لِبَشَرٍ أَنْ یُوتِیَهُ اللّهُ الْکِتابَ وَ الْحُکْمَ وَ النُّبُوَّهَ ثُمَّ یَقُولَ لِلنّاسِ کُونُوا عِباداً لی مِنْ دُونِ اللّهِ)(4)؛ «هیچ [پیامبر و] بشری که خداوند به او کتاب و حکم و نبوت داده است، حقّ ندارد به مردم بگوید: به جای خدا، بندگان من باشید.»

همچنین در جای دیگری آمده است: (قُلْ یا أَهلَ الْکِتابِ لا تَغْلُوا فی دینِکُمْ غَیْرَ الْحَقِّ وَ لا تَتَّبِعُوا أَهْواءَ قَوْمٍ قَدْ ضَلُّوا مِنْ قَبْلُ وَ أَضَلُّوا کَثیراً وَ ضَلُّوا عَنْ سَواءِ السَّبیلِ)؛(5) [ای پیامبر!] بگو: ای اهل کتاب! در دین خود به ناحق غلو نکنید و از هوس های گروهی که پیش از این گمراه شدند و

1- . نهج البلاغه، حکمت 438.
2- . (یا أَهْلَ الْکِتابِ لا تَغْلُوا فی دینِکُمْ وَ لا تَقُولُوا عَلَی اللّهِ إِلا الْحَقَّ إِنَّمَا الْمَسیحُ عیسَی ابْنُ مَرْیَمَ رَسُولُ اللّهِ وَ کَلِمَتُهُ) (نساء: 171).
3- . برخی از انگیزه های غلوّ: الف) گاهی کسی را با غلوّ، بزرگ می کنند تا رقیب او را نابود کنند. ب) حبّ ذات، انسان را وادار می کند که رهبر خود را هم بیش از آنچه هست خیال کند تا قهرا خودش هم بزرگ شود. ج)خیال اینکه هر چه بیشتر غلوّ کند به مکتب و رهبر پایدارتر است انسان را وادار به غلوّ می کند. د)کسی که غذای عالی نخورده، غذای معمولی را خیلی ستایش می کند. آری کسی که خدا را نشناخته و قدرت خدا را باور نکرده، قدرت های دیگر را بزرگ می شمرد.
4- . آل عمران: 97.
5- . مائده: 77.