مهارت معلمی صفحه 171

برخوردار شد.

23. خواندن از روی نوشته

ذیل عنوان «طرح درس» توضیح دادیم که استاد باید مطالب خود را در قالب طرحی مکتوب، تنظیم و بر اساس آن ارائه نماید؛ در اینجا به این نکته مهم اشاره می نماییم که طرح درس، نمای کلی بحث و در حقیقت عناوین مهم و عصاره درس است و معلم و استاد باید در کنار آن، فیش ها و یادداشت هایی داشته باشد که به عنوان ضمائم استفاده کند؛ زیرا معلم وقتی برخی از سرفصل ها را روی تابلو و تخته می نویسد، برای توضیح نیاز به خواندن از روی نوشته دارد. به همین جهت، باید ضمائم طرح درس را - که همان فیش ها و یادداشت های مفصل تر است - داشته باشد و هیچ گاه خواندن از روی نوشته را برای خود سبک نداند.

بسیار بجاست که استاد در برخی مواقع مانند موقع نقل آیه یا حدیث یا متن تاریخی یا کلام مهمی از بزرگان و... حرف خود را مستند کند و از روی نوشته معتبر بخواند تا کلام خود را تقویت

و اعتماد شنونده را جلب کند و از هرگونه احتمال خطا در نقل به دور باشد. همچنین خواندن از روی نوشته، هم آرامش برای گوینده است و هم آرامشی برای شنونده.

برخی از علماء سعی می کردند که مطالب را از روی نوشته بخوانند و چه بسا این کار پیامی برای شاگردانشان داشت تا آنان نیز از این شیوه خوب تبعیت نمایند.

24. آموزش غیرمستقیم

لازم نیست که استاد همیشه حرف های خود را به طور مستقیم بگوید؛ بلکه از شیوه های مفید آن است که انسان گاهی غیرمستقیم مطالب خود را ارائه دهد. مثلاً در معرفی خدا هم می توان از عظمت آفریده های او سخن گفت و هم از ضعف دیگران در خلق کوچک ترین مخلوقات. قرآن کریم گاهی از خالقیت خدا صحبت کرده است وگاهی از بی عرضگی دیگران؛ با این بیان که اگر همه جمع شوند، نمی توانند مگسی بیافرینند و اگر مگس چیزی از آنان برباید، نمی توانند پس بگیرند.(1)