مهارت معلمی صفحه 187

- نرم و مهربانانه باشد: (قَوْلًا لَیِّناً)،(1)

- کریمانه و بزرگوارانه باشد: (قَوْلًا کَرِیماً)،(2)

- زیبا، نیکو و مطلوب باشد: (قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْناً)،(3)

- بهترین ها گفته شود: (یَقُولُوا الَّتِی هِیَ أَحْسَنُ)،(4) حتی مجادلات و گفتگوهای انتقادی به بهترین وجه باشد: (جادِلْهُمْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ)،(5)

- بلیغ و رسا باشد: (قَوْلًا بَلِیغاً)،(6)

- شیوا، با فصاحت، واضح و روشن باشد: (وَ هذا لِسانٌ عَرَبِیٌ مُبِینٌ) (7)؛ «این قرآن به زبان عربی روشن است»، (وَ أَخِی هارُونُ هُوَ أَفْصَحُ مِنِّی لِساناً) (8)؛ «و برادرم هارون را که در بیان از من شیواتر است.» (فَلَمَّا کَلَّمَهُ قالَ إِنَّکَ الْیَوْمَ لَدَیْنا مَکِینٌ أَمِینٌ) (9)؛ «پس چون با او گفتگو نمود، به او گفت: همانا تو امروز نزد ما دارای منزلتی بزرگ و فردی امین هستی.»

35. توجه به عواطف

در تبلیغ و برخوردها، تنها برخورد قانونی کافی نیست؛ بلکه اخلاق و عاطفه نیز لازم است؛ همان گونه که در احکام الهی، در کنار قانون، به اخلاق و عاطفه نیز توجه شده است: (وَ جَزاءُ سَیِّئَهٍ سَیِّئَهٌ مِثْلُها فَمَنْ عَفا وَ أَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَی اللَّهِ إِنَّهُ لا یُحِبُّ الظَّالِمِینَ)(10)؛ «سَیِّئَهٌ مِثْلُها» قانون است و «عَفا وَ أَصْلَحَ» عاطفه و اخلاق است.

همچنین برای دعوت مردم خوب است از ابزار عاطفه استفاده کرد. در تعابیر متعددی آمده

1- . طه: 44.
2- . اسراء: 23.
3- . بقره: 83.
4- . اسراء: 53.
5- . نحل: 125.
6- . نساء: 63.
7- . نحل: 103.
8- . قصص: 34.
9- . یوسف: 54.
10- . «و جزای بدی بدی ای مانند آن است، پس هر که عفو کند و اصلاح نماید پس پاداش او بر خداست، همانا او ستمکاران را دوست ندارد.» (شوری: 40).