مهارت معلمی صفحه 21

خویشتن را هلاک کنی که چرا آنها ایمان نمی آورند.»

از صفاتی که می تواند در تعلیم و تربیت مؤثر باشد، داشتن سوز و حرصِ به اندازه است. معلم باید هر دانش آموز یا دانشجو را فرزند خود بداند، در تعلیم و تربیت او حریص باشد و برای سستی، بی توجهی و بی حالی او غصه بخورد.

2. سعۀ صدر داشته باشد

استاد و معلم و مربی باید دارای روح بزرگی باشند که تحمل بی مهری ها، جسارت ها و سرسختی های دیگران را داشته باشد.

همین که خداوند متعال به موسی علیه السلام فرمود که تو از طرف من مأمور ارشاد و هدایت مردم هستی، اولین دعای او این بود: (قالَ رَبِ اشْرَحْ لِی صَدْرِی*وَ یَسِّرْ لِی أَمْرِی* واحْلُلْ عُقْدَهً مِنْ لِسانِی* یَفْقَهُواقَوْلِی)؛ «[موسی] گفت: پروردگارا! [اکنون که مرا به این کار بزرگ مأمور فرمودی) سینه ام را برایم گشاده گردان [و بر صبر و حوصله ام بیفزا] و کار مرا برایم آسان فرما و گره از زبانم باز نما تا [آنها] سخنان مرا [خوب] بفهمند.»(1)

از نعمت هایی که خداوند به پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم مرحمت فرمود، سعه صدر بود: (أَ لَمْ نَشْرَحْ لَکَ صَدْرَکَ)؛(2) «[ای پیامبر!] آیا به تو شرح صدر عطا نکردیم؟»

گاه امت های پیشین به انبیا: جسارت می کردند، ولی آن بزرگواران با آرامش و بدون هیجان، جواب نرم به آنان می دادند. قوم هود به او گفتند: (إِنَّا لَنَراکَ فِی سَفاهَهٍ)؛ «همانا ما تو را در سفاهت و بی خردی می بینیم.» او فرمود: (لَیْسَ بِی سَفاهَهٌ).(3) به حضرت نوح گفتند: (إِنَّا لَنَراکَ فی ضَلالٍ مُبین)؛ «ما تو را در گمراهی آشکاری می بینیم.»، اما او فرمود: (لَیْسَ بی ضَلالَۀ).(4)

برخورد نرم با افراد نااهل و داشتن سعۀ صدر در مقابل آنها برای همه لازم است. قرآن کریم در خصوص مؤمنین می فرماید که برخورد آنان با افراد جاهل، مسالمت آمیز است: (وَ إِذا خاطَبَهُمُ

1- . طه: 25-28.
2- . شرح: 1.
3- . أعراف: 66- 67.
4- . اعراف: 60-61.