مهارت معلمی صفحه 248

نمی دهم.» یا در افکار نیاکان غرق اند و مثل بت پرستان می گویند: (وَجَدْنا آباءَنا لَها عابِدِینَ) (1)؛ «ما پدرانمان را بر پرستش آنها یافته ایم!» و راه گذشتگان را ادامه می دهند.

امروزه بعضی از افراد خودباخته، علم را فقط نظریۀ دانشمندان شرقی یا غربی می پندارند که اگر چیزی از آنها صادر شد، علم است و گرنه علم نیست. این جمود و تعصب نابجا، دیروز در میان بت پرستان و امروز در میان بعضی از روشنفکران وجود دارد و جوانانی که به این عده جذب می شوند، هویت و استقلال خود را از دست می دهند و از آنها کور کورانه تقلید می کنند. به عنوان نمونه، وجود گوسفند و مرغ را در خانه، غیر بهداشتی می دانند، ولی وجود سگ را آن هم در کنار خود و در محیط منزل، به راحتی می پذیرند؛ چون در غرب سگ را در آغوش می گیرند و به همراه خود همه جا می برند. این افراد حتی برای یک دقیقه فکر نمی کنند که ادرار و مدفوع سگ، به مراتب بیش از ادرار و مدفوع گوسفند و مرغ کثیف است و حاضر نیستند حتی برای یک بار آنها را به آزمایشگاه بدهند تا بفهمند زندگی آنها چقدر آلوده است. از این گونه تقلیدهای جاهلانه فراوان است.(2) این به خاطر آن است که رشد صنعتی را دلیل بر رشد انسانی می پندارند و فکر می کنند پیشرفت صنعتی دلیل بر رشد علمی و اخلاقی و اجتماعی آنان است.

ما باید بدانیم که تقلید مثبت و بهره گیری از دانش و تجارب، چه از غرب و چه از شرق، مانعی ندارد و اسلام مخالف علم نیست. در آموزش و رشد علمی، ما باید هم شرقی باشیم و هم غربی باشیم و هم بومی. مراد از شعار «نه شرقی و نه غربی»؛ این است که نه خودباخته شرق و نه خودباخته غرب باشیم، نه اینکه از شرق و غرب استفاده علمی نکنیم؛ نظیر اینکه می گوییم یخ زدگی و گرمازدگی آفت است؛ ولی استفاده از یخ و گرما جایز است. آری! شرق زدگی و غرب زدگی آفت است؛ اما استفاده علمی از شرق و غرب کمال است.