مهارت معلمی صفحه 66

در قرآن کریم می خوانیم: (لِمَ تَقُولُونَ ما لا تَفْعَلُونَ)؛(1) «چرا چیزی می گویید که به آن عمل نمی کنید؟» و در جای دیگر می خوانیم: (أَ تَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَ تَنْسَوْنَ أَنْفُسَکُم)؛(2) «آیا مردم را به نیکی سفارش می کنید، در حالی که خودتان را فراموش کرده اید؟»

در تاریخ می خوانیم که تعداد کسانی که با عمل پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم به اسلام گرویدند، بیش از کسانی بود که با سخنرانی به اسلام گرویدند.

البته شرط امربه معروف و نهی ازمنکر، عمل خود انسان نیست. یعنی اگر منکری را دیدیم، باید از آن نهی کنیم؛ گرچه خودمان آن منکر را انجام دهیم. ولی شرط اثر سریع و عمیق، عمل خودمان است. یعنی زمانی نهی از منکر ما اثر دارد که خودمان اهل آن منکر نباشیم؛ البته امربه معروف و نهی ازمنکر در همه حال برکاتی دارد.(3)

معلم موفق، امام و رهبر و الگوی دیگران است؛ لذا اعمال او بسیار تأثیرگذار است(4) و باید در

همه کارها پیشگام باشد و قبل از تعلیم دیگران به تعلیم خود بپردازد. چنانکه امیرالمؤمنین علیه السلام

1- . Gیا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ ما لا تَفْعَلُونَ* کَبُرَ مَقْتاً عِنْدَ اللَّهِ أَنْ تَقُولُوا ما لا تَفْعَلُونَF؛ «ای کسانی که ایمان آورده اید! چرا چیزی می گویید که به آن عمل نمی کنید؟ نزد خدا بسیار مورد غضب است که چیزی را بگویید که عمل نمی کنید.» (صف:2-3)
2- . بقره: 44.
3- . برخی از برکات آن چنین است: اول؛ نهی از منکر از سوی افرادی که خودشان اهل منکرند، نوعی تلقین به خود آنهاست و موجب می شود که آن منکر را انجام ندهند. دوم؛ هر کس می خواهد که امر و نهی او مؤثر باشد، از درون احساس می کند که خودش باید به آن عامل باشد تا دیگران هم به آن عمل کنند، و شاید برای عمل دیگران، خود دست از منکر بکشد. سوم؛ فضای جامعه باید مملو از آزادی بیان باشد، نه ترس و خفقان و سکوت. اینکه در اسلام، نهی از منکر از کسی که خودش منکراتی دارد ساقط نیست، برای آن است که فضای آزادی بیان، احساس مسئولیت، غیرت دینی، اصلاح جامعه، دلسوزی برای معروف و تنفر از منکر، فضای جامعه را فضایی مذهبی کند؛ همانگونه که صدای اذان در شهر و روستا نشانه فضای اسلامی است، گرچه بسیاری با صدای اذان به مسجد نمی آیند و به نماز نمی ایستند.
4- . برای مثال اگر معلم در کوچه پوست موزی ببیند و با نوک پا آن را کنار بزند تا کسی زمین نخورد، شاگردان با دیدن این حرکت، دیگر پوست موز در کوچه و خیابان نمی اندازند. یا اگر مدیر اداره چراغ های اضافی را خاموش کند، سایر کارمندان تکلیف خود را می فهمند. همچنین اگر مسئولان مملکتی در صف اول نماز جمعه و جماعات باشند، نمازخانه ها و مساجد پر می شود. و بر عکس؛ اگر چهره های سرشناس خلافی انجام دهند، راه گناه را برای دیگران باز می کنند. در حدیث می خوانیم: «هفتاد گناه از جاهل بخشیده می شود، قبل از آنکه یک گناه از عالم بخشیده شود؛ چون عالم با گناه خود، راه خلاف را برای دیگران آسان می کند.»