مهارت معلمی صفحه 69

هم از آداب به خوبی پیروی کند و هم تجددپذیر باشد.

قرآن کریم از سویی خودش را «حدیث» یعنی «سخن جدید» می خواند و از سوی دیگر، خود را وصل به تاریخ کهن می داند و می فرماید که آنچه در آیاتش آمده است، در کتب انبیای دیگر هم آمده بود.(1) خداوند در قرآن کریم گاهی به پیامبرش می فرماید: (فَبِهُداهُمُ اقْتَدِه)؛(2) «راه خوب انبیای پیشین را ادامه بده و سنت آنان را بپذیر.» و گاهی به آن حضرت می فرماید: «با همسر پسرخوانده خودت، بعد از طلاق، ازدواج کن تا سنت غلط جاهلی را - مبنی بر اینکه انسان مجاز نیست با زن پسرخوانده اش ازدواج کند - در عمل بشکنی.»(3)

بنابراین نه سنت گرایی اصل است، نه سنت شکنی؛ بلکه باید هر کار خیری را از نیاکان دنبال کرد و هر کار غلطی را -گرچه سنت نیاکان باشد - کنار گذاشت. باید علاوه بر بهره گیری از تجارب علمی گذشتگان، نوگرایی داشت. گاهی پس از تأمل و تحقیق و مشورت با صاحبان تجربه، برداشت های نو و تازه ای در عرصه علم پدید آورد و گاهی علوم گذشته را - که با زحمت فراوان گذشتگان به دست آمده است - به پیش هدایت کرد.

واضح است که نوگرایی به معنای تزریق مفاهیم و برداشت های تازه و تأییدشده توسط صاحبان تجربه و علم است؛ وگرنه صرف نوگرایی، بدون پشتوانه تحقیق و تأیید علما و دانشمندان، ارزشی ندارد. مهم این است که فرد عالم، بر دیدگاه گذشتگانِ غیرمعصوم تعصب نداشته باشد و راه اندیشه های تازه و نو را مسدود نداند؛ بلکه در کنار بهره گیری از سفره گسترده علوم گذشتگان، کشف ها و برداشت های جدید علمی و مجرّب را هم بپذیرد و خودش نیز از پدیدآورندگان نظریات نو و ناب باشد.

5. توجه به راه های دعوت

قرآن کریم می فرماید: (ادْعُ إِلی سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَهِ وَ الْمَوْعِظَهِ الْحَسَنَهِ وَ جادِلْهُمْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّکَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِیلِهِ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِینَ)؛(4)

«[ای پیامبر! مردم را] با

1- . شورا: 13.
2- . انعام:90.
3- . احزاب: 37.
4- . نحل: 125.