نیم قرن تدریس و تبلیغ حجت الاسلام والمسلمین محسن قرائتی صفحه 133

4. القای غیر مستقیم

القای غیر مستقیم ؛ در تربیت، آموزش، موعظه، توبیخ و. . . بسیار مؤثر است. گاهی لازم

است تا با استفاده از داستان و حکایت، خاطره و مثال و. . . به شیوه غیر مستقیم، پیام را به مخاطبان منتقل نمود. این روش، شیوه ای قرآنی است. حجه الاسلام قرائتی، در این خصوص بیان می دارد:

«قرآن، بارها مسأله ی تسبیح موجودات و سجده و نماز آنها را با صراحت بیان کرده، تا به صورت غیر مستقیم، به انسان هشدار دهدکه وقتی آنها در حال تسبیح هستند، چرا انسان غافل است؟! و. . . یا این که انسان را به صورت غیر مستقیم توبیخ کرده است(1).

یا برخی آیات به صورت کنایه است.(2)

حاج آقای قرائتی، به صورت فراوان از این شیوه بهره می گیرد. ایشان، در موارد متعدد، به جای خطاب مستقیم، با بهره گیری از قالب­های غیرمستقیم پیام را به مخاطب منتقل می نماید؛ مثلا گاهی با خطاب به خود و یا با استفاده از تعابیر کلی مانند؛ «بعضی ها. . .»«عده ای» و. . . یا با حکایت و مثل و مانند آن، پیام را به صورت لطیفی به مخاطب می­رساند. به عنوان نمونه:

الف) نمونه اول: در تبیین اوصاف و ویژگی­های پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم در درسی فرمودند: «وَ یُجِیبُ دَعْوَهَ الْحُرِّ وَ الْعَبْد» چه آزاد و چه برده؛ هر کس پیامبر اکرم را دعوت می کرد، قبول می نمود. اما بنده اینطور نیستم. به بنده وقتی می گویند یک مقاله در فلان کتاب بنویس، می پرسم: دیگر چه کسانی مقاله می دهند؟ اگر آن هایی که مقاله می دهند آدم های قوی هستند، من هم می گویم که مقاله می دهم، اما اگر دیدم صاحبان مقاله، افراد معروف و مهمی نیستند، می گویم متأسفانه من گرفتارم. دعوتم که می کنند