امام بخاری و جایگاه صحیحش صفحه 107

مما جعل له. قتل حجرا وأصحابه وبایع لابنه ولم یجعلها شوری وسم الحسن؛(1) بلاذری از حضین بن منذر رقاشی نقل کرده که معاویه به صلحی که با حسن بسته و وعده هایی که داده بود به هیچ کدامش وفا نکرد. او حجر بن عدی را کشت، برای پسرش یزید بیعت گرفت و به حسن زهر خورانید.»

حضین بن منذر از سرلشکران امیرالمؤمنین علیه السلام در جنگ صفین بوده و این خبر را از او مدائنی نقل کرده است و رجالش ثقه هستند.

لمّا بلغ معاویه موت الحسن خرَّ ساجداً لِله...؛ (2) «وقتی خبر شهادت (امام) حسن به معاویه رسید، (از خوش حالی) برای خداوند سجده کرد. (در بعضی کتاب ها «تکبیر گفت و خوش حالی نمود» آمده است).

عن أم بکر بنت المسور قالت: الحسن سقی مرارا کل ذلک یفلت منه حتی کانت المره الآخره التی مات فیها فإنه کان یختلف کبده وقد سمعت بعض من یقول: کان معاویه قد تلطف لبعض خدمه أن یسقیه سما؛ (3) ام بکر می گوید: (امام) حسن بارها زهر داده شد و در تمام آن ها جان سالم به در برد تا این که مرتبه ای آخری که از آن به شهادت رسید، زهر جگرش را پاره کرد. از برخی شنیدم که می گفت: معاویه برخی از خادمین او را متمایل کرد تا به او زهر خوراند.

این خبر را حاکم از ام بکر و بقیه از عبدالله بن حسن نقل کرده اند.

مسعودی با سند طبری از ابن عباس نقل کرده است: چون خبر شهادت امام حسن

1- انساب الاشراف بلاذری، ج 3، ص 47؛ شرح نهج البلاغه، ج 16، ص 17.
2- الامامه والسیاسه، ص 144 و150؛ عقد الفرید ابن عبدالربه، ج 4، ص 156؛ تاریخ خمیس، ج 2، ص294 و328؛ وفیاه الاعیان، ج 2، ص 66 و67؛ حیات الحیوان، ج 1، ص 83 و84؛ ربیع الابرار، ج 4، ص 209؛ ترجمه امام حسن ابن عساکر، ص 231.
3- المستدرک علی الصحیحین، ج 3، ص 189، ح 4804؛ تاریخ ابن عساکر، ج 13، ص 284؛ البدایه والنهایه، ج8، ص43 و47؛ الاستیعاب ابن عبدالبر، ج1، ص115 و389؛ سیر اعلام النبلاء، ج3، ص 274.