امام بخاری و جایگاه صحیحش صفحه 265

لو أن علم عمر وضع فی کفه میزان ووضع علم أحیاء الأرض فی کفه لرجح علم عمر بعلمهم؛ (1) اگر علم عمر در کفه میزان قرار داده شود و علم زندگان اهل زمین در کفه دیگر، قطعا علم عمر بر علم آن-ها سنگینی خواهد کرد.

این سخن کذب و امثالش را در حالی نقل می کنند که ابن مسعود فراوان در مسائل و احکام اسلامی با عمر بن خطاب مخالفت کرده است. ابن جوزی می گوید:

الوجه الثامن والثلاثون قولهم إن ابن مسعود کان یأخذ بقول عمر فخلاف ابن مسعود لعمر أشهر من أن یتکلف إیراده وإنما کان یوافقه کما یوافق العالم العالم وحتی لو أخذ بقوله تقلیدا لعمر فإنما ذلک فی نحوأربع مسائل نعدها وکان من عماله وکان عمر أمیر المؤمنین و اما مخالفته له ففی نحومائه مسأله؛ (2) وجه سی و هشتم سخن آن هاست (ادعای پیروان مذاهب) که می گویند: ابن مسعود سخن عمر را می گرفت. ابن جوزی می گوید: حق این است که مخالفت ابن مسعود با عمر مشهورتر از این است که خود را به سختی انداخته آن را انکار کنیم. همانا ابن مسعود چنان که یک عالم با عالم دیگر موافقت می کند با عمر تنها در چهار مسئله موافقت کرده است که آن را ذکر خواهیم کرد و از عمال عمر نیز بود؛ اما در حدود صد مسئله ابن مسعود با عمر مخالفت کرده است. و باز ابن مسعود گفته است: «اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم می دانند که من داناترین آن ها به کتاب خدا هستم و اگر بدانم که کسی داناتر از من است به نزد او برای اخذ علم سفر خواهم کرد.» (3) (چنان که در این کناب اشاره کردیم منظور ابن مسعود در این سخن طرفداران دستگاه خلافت هستند)

1- کتاب العلم ابوخیثمه، ص 17؛ مصنف ابن ابی شیبه، ج 7، ص 483؛ معجم الکبیر، ج 9، ص 162؛ طبقات الکبری، ج 2، ص 336؛ المستدرک علی الصحیحین، ج 3، ص 92، ح 4497؛ تاریخ الاسلام، ج1، ص410؛ مجمع الزوائد، ج 9، ص 69.
2- اعلام الموقعین، ج 2، ص 237.
3- صحیح مسلم، ج 4، ص 1912، ح 2462 وسنن الکبری نسائی، ج 5، ص 8 ، ح 7997؛ اعلام الموقعین، ج 2، ص 237، بخاری این حدیث را تحریف کرده که در آخر کتاب اشاره خواهیم کرد.