امام بخاری و جایگاه صحیحش صفحه 378

اضافه شده است. همچنین در اکثر روایات عکرمه و ابن عباس تنها مسأله «خلیل و خلت» ذکر شده و باقی وجود ندارد.

همچنین در این نقل و یک نقل بخاری گویا حضرت فرموده اند: ابوبکر با مال و نفسش بر من منت گذاشت، و این خود به تنهایی می تواند باطل بودن این خبر را ثابت کند؛ زیرا پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم اولی بر مؤمنین هستند و کسی بر آن حضرت منت ندارد بلکه این خداوند متعال و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم هستند که بر دیگران منت دارند.

چند نکته دیگر در مورد این حدیث قابل ذکر است:

1. موضوع خلت

باید توجه داشته باشیم که حدیث خلت که حضرت صلی الله علیه و آله و سلم فرموده باشند: اگر کسی را خلیل قرار می دادم آن ابوبکر بود، از ابوهریره و ابن مسعود و انس و عائشه و ابن زبیر نیز روایت شده و خیلی از آن ها را هیثمی تضعیف کرده است(1) و این حدیث با وجود این همه اشکالات و اضطراب در متن و سند با احادیث فراوان دیگر مخالف است:

1. عن عبد الله قال: قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم: إن لکل نبی ولاه من النبیین و ان ولیی منهم أبی وخلیلی إبراهیم ثم قرأ «إن اولی الناس بإبراهیم للذین اتبعوه وهذا النبی والذین آمنوا والله ولی المؤمنین؛(2) پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: هر پیامبری ولیی از بین پیامبران دارد و همانا ولی من از بین آن ها پدرم و خلیلم ابراهیم است. سپس این آیه را تلاوت فرمودند: «همانا سزاوار ترین مردم به ابراهیم کسانی هستند که از او پیروی کردند و این پیامبر و کسانی که ایمان آوردند، خداوند ولی مؤمنین است.»

حاکم و ذهبی به شرط شیخین سند این حدیث را صحیح دانسته اند.