امام بخاری و جایگاه صحیحش صفحه 420

حال آن که مسلم و احمد و دیگران آن را ذکر کرده اند. البته از این نمونه ها در «صحیح بخاری» فراوان است که در فصل آخر به برخی از چنین نمونه ها و پنهانکاری بخاری در صحیحش آشنا خواهیم شد.

عروه می گوید: ابوهریره کنار حجره عایشه نشست در حالی که او نماز می خواند شروع کرد به گفتن: بشنو ای صاحب حجره. وقتی عایشه نماز را تمام کرد گفت: آیا تعجب نمی کنی از ابوهریره وحدیثش. اگر رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم حدیث می گفت شمارنده اگر می خواست آن را بشمارد می شمارید. (1)

البانی سند این حدیث را صحیح دانسته است.

عثمان خمیس به هیچ یک از سخنان فوق نیز اشاره نکرده است.

وهب عن اخیه سمع اباهریره یقول: ما من أصحاب النبی أحد أکثر حدیثا منی إلا ما کان من عبد الله بن عمرو انه کان یکتب ولا أکتب؛ (2) ابوهریره می گفت: هیچ یک از اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم بیشتر از من حدیث نمی دانست، مگر عبدالله بن عمرو ؛ زیرا او حدیث را می نوشت و من نمی نوشتم.

حال آن که ذهبی می گوید: مسند ابوهریره 5374 حدیث است (3) باز می گوید: مسند عبد الله بن عمرو به هفت صد حدیث می رسد. (4)

از این جا روشن می شود که احتمالا ابوهریره در ابتدا، احادیثی را که از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم شنیده است، روایت می کرده و آن کمتر از حدیث عبد الله بوده است و بعدها در زمان معاویه برای جلب رضایت او، بر این احادیث از کیس خود و سخنان کعب الاحبار را اضافه کرده و به آن حضرت

1- سنن ابی داود، ج 2، ص 344، ح 3654.
2- صحیح بخاری، کتاب العلم، باب: کتابه العلم، ج 1، ص 54، ح 113؛ سنن دارمی، ج 2، ص 36، ح492؛ صحیح ابن حبان؛ مسند احمد... .
3- سیر اعلام النبلاء ذهبی، ج 2، ص 632.
4- همان، ج 3، ص 80، رقم 17.