امام بخاری و جایگاه صحیحش صفحه 523

مریسیع بود. (1)

می گویند: داستان افک در غزوه مریسیع (بنی مصطلق) سال پنج هجری بود و عائشه آن زمان دوازده سال داشت و ابن اسحاق و واقدی و غیر واحد گفته اند: داستان افک در غزوه مریسیع واقع شد. ذهبی پس از نقل این اقوال می گوید: لکن صحیح این است که این داستان سال ششم اتفاق افتاد.(2)

ولی اکثر محدثان مانند بخاری، مسلم، احمد و... در متن حدیث به این که این داستان در کدام غزوه بوده است نیز، هیچ اشاره ی نکرده اند؛ زیرا ظاهرا درک کرده اند که اگر بیان شود آثار تناقض در آن برای خواننده خیلی روشن خواهد شد.

6. 1: ام المؤمنین عائشه می گوید: ...فاستیقظت باسترجاعه حین عرفنی فخمرت وجهی بجلبابی و والله ما یکلمنی کلمه ولا سمعت منه کلمه غیر استرجاعه حتی أناخ راحلته فوطئ علی یدها فرکبتها فانطلق یقود بی الراحله؛(3) ...من خواب بودم و با استرجاع صفوان از خواب بیدار شدم و والله صفوان هیچ حرفی با من نگفت و هیچ حرفی از او نشنیدم غیر از استرجاع... .

6. 2: فلما رآنی قال: إنا لله وإنا إلیه راجعون، ظعینه رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم فقال: ما خلفک یرحمک الله؟ قالت: فما کلمته...؛ صفوان به نزد من آمد و چون مرا دید «انا لله»

1- صحیح بخاری، کتاب المغازی، باب غَزْوَهُ بَنِی الْمُصْطَلِقِ مِنْ خُزَاعَهَ وَهْیَ غَزْوَهُ الْمُرَیْسِیعِ، ج 4، ص1515.
2- سیر اعلام النبلاء، ج 2، ص 153.
3- سیر اعلام النبلاء، ج 2، ص 153؛ صحیح مسلم، کتاب التوبه، باب فی حدیث الافک وقبول توبه القاذف، ج 4، ص 2129، ح 2770؛ صحیح بخاری، کتاب التفسیر، باب: لولا اذ سمعتموه ظن المؤمنون والمؤمنات بانفسهم، ح 4750.