امام بخاری و جایگاه صحیحش صفحه 591

قاعده جهت توجیه تناقضات

در این جا لازم است اشاره شود که اهل سنت در علم اصول قاعده ای را مطرح کرده و گفته اند: اگر قول و فعل (رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم) در یک موضوع بر خلاف هم باشد، قول آن حضرت بر فعلشان مقدم است. یعنی در واقع چنین عمل متناقض از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم صادر شده است و به این نوع حل مشکل کرده اند و البته این قاعده را در مورد صحابه و تابعین و محدثین و فقها نیز جاری کرده اند، و حال آن که چنین نظریه را قرآن کریم رد می کند و با مذمت کسانی که سخنی را می گویند که به آن عمل نمی کنند

می فرماید:

«یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آَمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ کَبُرَ مَقْتًا عِندَ اللَّهِ أَن تَقُولُوا مَا لَا تَفْعَلُونَ؛ ای کسانی که ایمان آورده اید! چرا سخنی می گویید که عمل نمی کنید؟ نزد خدا بسیار موجب خشم است که سخنی بگویید که به آن عمل نمی کنید» (1)

در آیه ای دیگر می فرماید:

وَأَنَّهُمْ یَقُولُونَ مَا لَا یَفْعَلُونَ؛(2) وسخنانی می گویند که [به آن] عمل نمی کنند؟

بنابر این، چنین قاعده از نظر قرآن مردود و بی اساس است و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم هرگز بر خلاف قول خود عمل نکرده اند، بلکه برخی، سخنان و یا عمل پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم را غلط برداشت کرده اند و برخی نیز دروغ هایی را به آن حضرت نسبت داده اند.

نسبت سب به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و تناقض دیگر

عن أبی هریره: أنه سمع النبی صلی الله علیه و آله و سلم یقول: اللهم فأیما مؤمن سببته فاجعل ذلک له قربه إلیک یوم القیامه؛(3) ابوهریره از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم شنیده است که می-فرموده اند:

1- صف 2 و3.
2- شعراء، 226.
3- صحیح بخاری، کتاب الدعوات، باب: قول النبی صلی الله علیه و آله و سلم: من آذیته فاجعله له زکاه وزحمه، ج 5، ص2339، ح 6361؛ صحیح مسلم، کتاب البر والصله والآداب، باب من لعنه النبی صلی الله علیه و آله و سلم او سبه او دعا علیه ولیس هوأهلا لذلک، ج 4، ص 2007، ح 2601.