امام بخاری و جایگاه صحیحش صفحه 7

چنان که ملاحظه می کنید، اولا: متأسفانه این دو خبر متفاوت اند؛ زیرا روشن است که اگر چنین اتفاقی پیش بیاید پشت سر هم پیش خواهد آمد و بخاری آن را بیان می کرد که به این سبب شروع کردم وسبب دوم نیز بعد از آن این اراده ای مرا تقویت کرد. ثانیاً: «صحیح» امام بخاری واقعیت داشتن علت دوم وسخن مؤلف را قطعا رد می کند؛ زیرا در آن اکاذیب کم نیست. ثالثاً: احتمالا مانند موارد دیگر انگیزه وسبب دوم را برای مقدس نشان دادن عمل وکتاب «صحیح بخاری» بعدها یا خود ایشان و یا دیگران از زبان وی نقل کرده اند.

تعداد روایات «صحیح بخاری»

سیوطی از شیخ الاسلام نقل کرده که گفته است: احادیث «صحیح بخاری» را شمارش کردم و آن بدون معلقات و متابعات، با مکررات 6397 حدیث وبدون مکرر 2513 حدیث است.(1)

ابن حجر نیز گفته است: جمیع روایات «صحیح بخاری» همراه با معلق، متابع ومکرر 9082 حدیث است و جمیع احادیث موصول و معلق آن بدون مکررات 2513 حدیث است که 160 حدیث آن معلق و متابعات است. (2) پس بنابر این دو بیان موافق هم از سیوطی و ابن حجر، از سه دو برابر احادیث «صحیح بخاری» تکراری هستند. با این وجود آیا ممکن است که امام بخاری صد هزار حدیث صحیح در حفظ داشته باشد، و برای پرهیز از طولانی شدن کتاب، از ذکر آن خودداری کرده باشد، با این که دو سوم احادیث کتابش تکراری هستند! ؟ و همچنین برخی اخباری در صحیحش وارد کرده که به درد کسی نمی خورد مانند رجم میمون در زمان جاهلیت به خاطر زنا !؟ (3)

1- تدریب الراوی سیوطی ، ج 1، ص 103.
2- فتح الباری ابن حجر، ج 13، ص 454.
3- صحیح بخاری، کتاب المناقب، مناقب الانصار، باب الْقَسَامَهُ فِی الْجَاهِلِیَّهِ، ح 3849. دقت داشته باشیم که این افسانه را کسی جز بخاری نقل نکرده و بخاری آن را در تاریخ کبیرش نیز وارد کرده و شعیب ارنؤوط در حاشیه سیر ذهبی ج 4، ص 159 شرح حال عمرو بن میمون بر ضعف سندش به خاطر کثیر الخطا بودن نعیم بن حماد و مدلس بودن هشیم حکم کرده است.