امام بخاری و جایگاه صحیحش صفحه 700

تکلّف نهی شده ا یم.

ولی واقعیت این است که عمر بن خطاب آیه ی «وفاکهه وأبا» را تلاوت می کند و متوجه نمی شود که معنای «اب» چیست سپس می گوید: این تکلّف است. اما بخاری طبق عادتش این واقعیت را از این خبر حذف کرده است. ابن سعد با نفس سند بخاری خبر فوق را این گونه نقل کرده است:

أخبرنا سلیمان بن حرب قال: أخبرنا حماد بن زید عن ثابت البنانی عن أنس بن مالک قال: کنا عند عمر بن الخطاب وعلیه قمیص فی ظهره أربع رقاع فقرأ فاکهه وأبا فقال: ما الأب؟ ثم قال: إن هذا هو التکلف، فما علیک أن لا تدری ما الأب؛ (1) انس گفت: نزد عمر بن خطاب بودیم ... پس آیه ی «فاکهه وابا» را خواند و گفت: «اب» چه است؟ سپس گفت: این همان تکلّف است، چه شده بر تو که معنای «اب» را

نمی دانی.

البته دیگران نیز از طریق ثابت بنانی، قتاده، حمید طویل، زهری، و ... این واقعیت را نقل

کرده اند که در زیر به یک خبر و مصادر آن اشاره خواهیم کرد.

عن أنس أن عمر قال علی المنبر: وفاکهه وأبا ثم قال: هذه الفاکهه قد عرفناها فما الأب ثم رجع إلی نفسه فقال إن هذا لهو التکلف یا عمر؛ (2) انس می گوید: همانا عمر بن خطاب در منبر گفت: «وفاکهه وابا» سپس گفت: همانا فاکهه را