امام بخاری و جایگاه صحیحش صفحه 86

تلفظش به قرآن مخلوق است. (1)

ابوحامد بن الشرقی می گوید: به مجلس محمد بن یحیی حاضر شدم و او گفت: آگاه باش، هر که گفت: تلفظم به قرآن مخلوق است نباید به مجلس ما بیاید. پس مسلم بن حجاج بلند شد و مجلس را ترک نمود. (2)

گفته اند: «وکان مسلم یظهر القول باللفظ ولا یکتمه؛ (3) مسلم قول بر لفظ را ظاهر می کرد و پنهان نمی نمود.

باز ذهلی می گوید: «قد أظهر هذا البخاری قول اللفظیه واللفظیه عندی شر من الجهمیه؛ همانا این بخاری سخن لفظیه (سخن کرابیسی) را اظهار نمود و همانا لفظیه نزد من بدتر از جهمیه هستند.» (4)

باز ذهلی می گوید: قرآن کلام خدا و غیر مخلوق است و هر که گمان کند تلفظش به قرآن مخلوق است او بدعت گزار است، نباید با او نشست و سخن گفت و هر که پس از این به نزد محمد بن اسماعیل بخاری برود او را متهم بکنید، همانا به مجلس بخاری حاضر نمی شود مگر کسی که هم عقیده اش باشد. (5)

مردم نیشابور پس از این اختلاف از امام بخاری در مورد قرآن سؤال کردند و او گفت: قرآن کلام خدا غیر مخلوق و افعال عباد مخلوق هستند و امتحان بدعت است، پس مردی فریاد زد و دیگران نیز چنین کردند (چون این اعترافی بود به آنچه شنیده بودند) و از اطراف بخاری متفرق شدند و بخاری در منزلش خانه نشین شد. (6)

1- سیر اعلام النبلاء ذهبی، ج 12، ص 460.
2- سیر اعلام النبلاء، ج 12، ص 572.
3- تاریخ ابن عساکر، ج 58، ص 94؛ سیر اعلام النبلاء، ج 12، ص 460 و572.
4- سیر اعلام النبلاء، ج 12، ص 459. مقدمه فتح الباری، ص 494.
5- مقدمه فتح الباری، ص 492. سیر اعلام النبلاء، ج 12، ص 456.
6- طبقات الشافعیه الکبری سبکی، ج 2، ص 167.