تفسیر متقین در قرآن و حدیث صفحه 163

آثار خوف از خدا برای متقین

وَ لِمَن خافَ مَقامَ رًبِّهِ جَنَّتانِ، ترس از هرچیزی، سبب وحشت و دوری انسان می شود. فقط ترس از خدا، موجب نزدیکی انسان با خالق می گردد. ترس از خدا، به معنای اجرای عدالت و حساب و کتاب و مجازات به خاطر اعمال خلاف است. اگرکسی خلاف کار نباشد و به صورت مطلوب از خدا پیروی کند، ازچه چیزی بترسد؟

در تفسیر مَقامَ رَبِّهِ دو احتمال ذکر کرده اند:

الف- منظور از آن احاطه عملی پروردگار نسبت به تمامی اعمال و نیات انسان است.

ب- منظور ایستادن انسان در برابر دادگاه عدل الهی در قیامت است.(1) بنابر احتمال دوم آیه تقدیری دارد و در تقدیرمقامه بین یدی ربّه) باید باشد. انتخاب هر یک از دو تفسیر سرچشمۀ ترک معاصی و شهوات می شود. در حدیثی از امام صادق علیه السّلام در این باره می خوانیم: مَنْ عَلِمَ اِنَّ اللهَ یراهُ وَ یسْمَعُ ما یقُول مِنْ خَیرٍ وَ شَرِّ ... ذلِکَ عَنِ الْقَبیح مِنَ الْاَعْمالِ، فَلَهُ جَنَّتان؛(2) کسی که بداند خدا او را می بیند و آنچه از خیر وشر می گوید، می شنود، این علم و آگاهی او را از اعمال قبیح باز دارد؛ برای او دو باغ بهشتی است».

دربارۀ جنّتان (دو بهشت) چهار تفسیر ذکر شده است: