- مقدمه ناشر 1
- مقدمه مؤلف 3
- اشاره 6
- فصل اول: مفاهیم و کلیات 6
- آثار پیروی از قرآن 7
- منابع تفسیر 9
- حدود تفسیر قرآن 9
- حقیقت تفسیر 10
- منع از تفسیر به رأی 11
- فرق تفسیر، تأویل و ترجمه 12
- نزول قرآن 12
- معانی وحی 13
- محتوای قرآن 13
- اشاره 13
- ج) وحی شیاطین به دوستان خود 14
- الف) وحی به زنبور عسل 14
- د) وحی به مادر حضرت موسی علیه السّلام 14
- ب) وحی به امور آسمانها 14
- نامتناهی بودن قرآن 17
- قرآن برای همه نسل ها و عصرها 18
- معنای حروف مقطّعه در قرآن 18
- جایگاه حقیقی علم نزد متقین 22
- فرق مؤمن بامسلمان 22
- نکات تفسیری 24
- هدایت الهی عمومی یا مخصوص متقین 27
- ویژگی های سوره حمد 28
- مقدمه 28
- ثواب قرائت فاتحه الکتاب 31
- جمیع علوم قرآن در سوره حمد 32
- برترین سوره قرآن 32
- شروع سوره با حمد الهی 35
- فرق رحمن با رحیم 38
- معانی ربّ 46
- رُبُوبیت عامّه 46
- رُبُوبیت خاصّه 47
- سِرِّ اختصاص مالِکیت به روز جزا 48
- ارجاع مُتشابه به مُحکَم 50
- شفاعت قرآن 51
- تفسیر بعض قرآن با بعض دیگر آن 51
- قرآن برترین پند 52
- هدایت قرآن 53
- قرآن بهار قلب ها 54
- حفاظت ازقرآن 55
- جدا کردن قرآن از عترت 58
- طهارت درخلقت عترت 60
- فصل دوم: امتیازهای متقین از نظر قرآن و معصومین علیهاالسّلام 61
- اشاره 61
- قبولی اعمال از متقین 62
- متقین و عبادت أحرار 62
- متقین؛ دعوت شدگان به بهشت 63
- متقین و عبرت ها 64
- متقین و عاقبت به خیری 64
- متقین، مصداقی از ابرار 64
- متقین مصداق بارز «کونوا مع الصادقین» 67
- متقین و هدایت قرآنی 68
- متقین برخوردار از قلب سلیم 72
- متقین و مغفرت الهی 75
- ایمان واقعی در متقین 76
- نیکو بودن خانه متقین 78
- بشارت قرآن به متقین و مؤمنین 79
- فلسفه خلود متقین در بهشت 82
- مقدمه 83
- متقین مشمول شفاعت الهی 83
- متقین مشمول شفاعت اهل بیت علیهم السّلام 86
- متقین شایسته هدایت و رستگاری 88
- تجلی نیکوکاری در متقین 90
- متقین جامع کمالات الهی 93
- نشانه های متقین 94
- برادری متقین و آثار آن 95
- متقین مشمول عنایات ملائکه و انبیاءعلیه السّلام 97
- اعتلای روحی برای متقین 100
- متقین شایسته روزی حلال و حساب شده 102
- متقین و مشاهده حقایق 103
- نگاه رحمت به متقین در قیامت 106
- نفخه صور در قرآن 117
- تفسیر آیات ده گانه 127
- متقین مستحق اجر بی حساب 134
- ورود بی حساب متقین به بهشت 144
- مرگ و حشر غیرمتقین 145
- ولایت امام علی علیه السّلام شرط عبور از پل صراط 153
- ولایت جواز عبور از صراط 153
- تفسیر آیه اوّل 154
- بحث وجود و عدم 154
- تفسیری از آیه دوّم 155
- چهره های اهل بهشت 157
- سرمایه اهل بهشت 158
- متقین وارثان بهشت 161
- ثمره اطاعت از خدا و رسولش برای متقین 162
- آثار خوف از خدا برای متقین 163
- متقین مخلِص در مسیر مخلَصین 165
- متقین و نعمت های بهشتی 169
- متقین و همسران در بهشت 171
- اقسام نعمت های بهشتی برای متقین 172
- ویژگی های همسران بهشتی متقین 177
- ساقیان متقین در بهشت 179
- متقین مشمول بشارت الهی 187
- متقین پاک دل 187
- متقین طرف معامله با خدا 189
- متقین برتر از فرشتگان 190
- عظمت متقین در نزد خدا 192
- دستاورد دعا برای متقین 193
- امتداد 194
- اشاره 197
- فصل سوم : کارکردهای رفتاری متقین از نگاه قرآن و معصومین علیهم السّلام 197
- توجه متقین به معارف قرآن 198
- سهم متقین از رحمت الهی 199
- متقین و آغاز کارها با نام خدا 200
- بهره مندی عمومی از قرآن با زبان مشترک 200
- متقین و تدبر در قرآن 202
- متقین و انتخاب درست 204
- متقین و حمد خداوند متعال 207
- متقین؛ عاملین به علم 208
- متقین و ذکر کثیر 210
- متقین و صراط مستقیم 212
- تقدُّم هدایت بر ضلالت 219
- عبادت مُتّقین درقرآن 223
- ذِکر مُتّقین 225
- متقین و مراتب قرآن 227
- متقین و عبادت خالصانه 229
- متقین و مهجوریت زدائی از قرآن 230
- قلوب متقین، مجرای امتحان الهی 236
- ایمان متقین به خدا و غیب 237
- متقین، برپادارندگان نماز 238
- متقین و انفاق در راه خدا 239
- متقین و ایمان به کتب آسمانی و آخرت 240
- متقین و دوری از رِبا 241
- متقین و خوراک پاک 242
- لقمه حلال و استجابت دعا 244
- متقین و همنشینی با فقرا 245
- متقین و وفای به عهد 246
- قصاص مصداق عدالت اجتماعی 247
- متقین، مجریان عدالت اجتماعی 248
- روزه تکلیف متقین 252
- روزه نماد تساوی و تکامل 257
- متقین و دعوت به تسلیم در برابر اوامر الهی 258
- متقین پایبند به قانون جنگ 264
- هجرت و جهاد متقین 265
- متقین و دستور به انفاق 266
- عدم حزن و اندوه نتیجه انفاق دائم 269
- متقین و دوری از ربا 271
- حُرمت ربا 272
- متقین و مکتوب کردن دین 274
- ایمان کامل متقین 277
- ایمان متقین به غیب 280
- متقین و رسالت انذار 281
- شرایط اجابت دعای متقین 289
- متقین و زیارت پیشوایان دینی 305
- متقین و آداب زیارت 308
- فصل چهارم: جایگاه متقین در قرآن و عترت 310
- اشاره 310
- قبولی أعمال متقین 311
- آسانی درکارهای متقین 311
- متقین تابع قرآن 311
- متقین و توفیق الهی 311
- اشاره 311
- متقین در آینه آیات قرآن 311
- همراهی خداوند با متقین 312
- نجات متقین 312
- آثار قلب سلیم در متقین 312
- تأثیر قرآن بر متقین 314
- پیامبرصلی الله علیه وآله و دعوت از متقین برای زیارت 315
- نصایح امام علی علیه السّلام در باره متقین 322
- خصلت های متقین در کلام امام صادق علیه السّلام 326
- غربت متقین از نگاه معصومین علیهم السّلام 327
- بی توجهی به متقین 328
- دنیا زندان متقین 328
- تکالیف متقین به اندازه وُسع 329
- استقامت متقین از منظر امام صادق علیه السّلام 329
- استقامت متقین از منظر امام صادق علیه السّلام 338
- توصیف متقین از نگاه قرآن و اهل بیت علیهم السّلام 338
- فهرست منابع و مآخذ (کتابنامه) 342
اسلام است. انجام فرامین خدا صراط مستقیم و دستور
اسلام است.
امام موسی بن جعفرعلیه السّلام فرمودند: هر کس دچار مرضی شود، در گریبان پیراهن او هفت مرتبه، سوره حمد را قرائت کنید، اگر درد ساکت نشد، هفتاد مرتبه قرائت کنید، تا ساکت شود.(1)
امام صادق علیه السّلام نیز در اهمیت این سوره فرمودند: اَلسُّوَرَهُ الَّتِی اَوَّلُها تَمْحِیدٌ وَ اَوْسَطُها اِخْلاصٌ وَآخَرُها دُعاء سُوْرَهُ الْحَمْدِ؛(2) سوره ای که اول او حمد، وسط آن اخلاص و آخر آن دعا است، سوره حمد است.
و نیز فرمودند: ما اَنْزَلَ اللّهُ مِنَ السَّماءِ کِتاباً اِلّا وَ فاتِحَتُهُ بسم الله الرحمن الرحیم؛(3) خداوند از آسمان کتابی را نازل نکرد، مگر اینکه اول آن بسم الله الرحمن الرحیم بود.
شروع سوره با حمد الهی
در سوره حمد انسان با بسم الله الرحمن الرحیم سخن آغاز می کند و از غیر خدا قطع رابطه می نماید و با اقامه نماز با تمام وجود در محضر خدا قرار می گیرد. درباره بسم اله الرحمن الرحیم مفسران و محققان معانی و تفسیرهایی بیان کردهاند که به برخی از آنها اشاره می شود.(4)
1- تفسیر البرهان ، ج1، ص43.
2- بحار، ج1، ص58.
3- بحار، ج 18، ص336.
4- اسم جمع آن اسماء و مصغّر آن سُمَیٌّ بر وزن فُعیلٌ و فُضَیلٌ است، (بنایی تفسیر لُغت و معانی حروف را نداریم، فقط اشاره لازم است.