تفسیر متقین در قرآن و حدیث صفحه 38

امام جعفر صادق علیه السّلام فرمودند: «بسم اللّه الرحمن الرحیم آیهٌ مِنَ الْفاتِحَهِ وَ مِنْ کُلِّ سُورَهٍ بِاِجْماعِنا وَ نُصُوصِنا؛(1) بسم اللّه الرحمن الرحیم در فاتحه الکتاب و در همۀ سوره قرآن جز اولین آیه آن سوره می باشد».

امام باقرعلیه السّلام فرمود: «اَکْرَمَ آیهً فِی کِتابَ اللّهِ، بِسْمِ الله الرّحمن الرّحیم؛ گرامی ترین آیه در قرآن بسم الله الرحمن الرحیم است».(2)

رسول خداصلی الله علیه وآله فرمودند: «اِذا مَرّ الْمُؤمِنُ عَلَی الصِّراطِ فَیقُولُ: بسم الله الرحمن الرحیم؛(3) مؤمن هنگام عبور از پل صراط، بسم الله الرحمن الرحیم می گوید».

طبق بیان روایات و منابع تفسیری پل صراط هم اکنون نیز وجود دارد؛ نه اینکه در آخرت وجود پیدا کند. راه اسلام و عمل به دستورات قرآن، همان صراط است.

فرق رحمن با رحیم

رحمان برای مؤمن و کافر و رحیم برای مؤمنین تفسیر شده است. این بیان با دعای یا رحمان الدنیا و الآخره و رحیمهما در دعای عرفه و آیۀ 143بقره و 66 اسراء هماهنگ نیست و نیاز به بحث دارد.

رحیم صفت فعل است و رحمان فیض کمال معنوی مخصوص نوع انسان است.

1- تفسیر معین علامه آقای سید عبدالله شبّر.
2- تفسیر عیاشی سمرقندی، ج 1، ص 19.
3- حدیث از امام صادق علیه السّلام، تفسیر عیاشی، ج 1، ص 24.