اندیشه سیاسی، اجتماعی امام خمینی رحمه الله صفحه 174

عاجل و مبنایی دارد که به مهم ترین و کلیدی ترین عنصر اندیشه سیاسی امام (مفهوم ولایت فقیه) تأمل و اندیشه شود. در واقع امام خمینی با استقرار حکومت جمهوری اسلامی بر پایه نظریه «ولایت مطلقه فقیه» و درج آن در قانون اساسی، پرسش های فراوانی را درباره «ولایت فقیه» در محافل گوناگون علمی مطرح کرده که هر گروه بر اساس گرایش های علمی و سیاسی خویش به تفسیر و تبیین آن پرداخته و احیاناً شبهاتی مطرح کرده اند.

در واقع، «ولایت تدبیری» یکی از مفاهیم مهم در فقه سیاسی امام است که حدود و ثغور جمهوری را در حکومت «جمهوری اسلامی» تعیین می کند؛ یه همین جهت، گویا رابطه تعاملی بین«جمهوریت» و «ولایت» مهم ترین مسئله نظری در ساحت اندیشه سیاسی در ربع قرن اخیر تاریخ ایران بوده است.

2. مفهوم لغوی ولایت

پیش از بحث درباره مبادی تصدیقی «ولایت فقهی»، ایضاح مبادی تصوری آن ضروری می نماید؛ چرا که تلقی و تعریف صحیح واژه «ولایت مطلقه» موجب فهم درست محل نزاع خواهد شد. (1)

واژه «ولایت» علاوه بر کاربرد لغوی در حوزه های گوناگون علوم اسلامی مانند کلام، فلسفه، فقه و عرفان نیز به کار رفته است. «ولایت» (2) در باب های گوناگون فقه مثل قصاص، وصایت، حجر و مکاسب از واژه های رایج محسوب می شود.

معنای اصلی این واژه، قرارگرفتن چیزی در کنار چیز دیگر است؛ به نحوی که