اندیشه سیاسی، اجتماعی امام خمینی رحمه الله صفحه 176

چرا که موضوع بحث ما در «ولایت فقیه»، ولایت به معنای حکومت و تصدی امور مسلمانان است؛ همان گونه که امام خمینی در این باره گفتند: «ولایت یعنی حکومت و اداره کشور و اجرای قوانین شرع مقدّس.» (1) مرحوم بحرالعلوم هم نوشته است:

در اصطلاح، «ولایت» به معنای سرپرستی و سلطه داشتن بر فرد یا افراد معیّن می باشد و در حقیقت، بیانگر نوعی حق دخالت و اعمال نظر در امری برای شخص خاص است. مصطلح فقها آن است که «ولایت» (به کسر واو) سلطه بر غیر به حکم عقل یا شرع در بدن یا مال و یا هر دو می باشد. این سلطه می تواند اصالتاً یا عرضاً ملحوظ گردد. (2)

3. معنای اصطلاحی ولایت

برای فهم و درک معنای اصطلاحی ولایت فقیه باید به عبارات امام در آثار مختلف مراجعه شود. با نگاه کلی و تفصیلی به موارد استعمال ولایت فقیه در آثار امام، می توان اصطلاح ولایت مطلقه فقیه را این گونه تعریف کرد:

حکومت و زمامداری فراگیر فقیه عادل و آگاه به موضوعات روز بر اساس قوانین و مقررات شرعی در قلمرو امور دینی و دنیوی بر جامعه اسلامی.

اولاً: ولایت به معنای حکومت و زمامداری است. امام خمینی دراین باره می فرمایند: «ولایت یعنی حکومت و اداره کشور». (3)

ثانیاً: این حاکمیت و ریاست، عام و فراگیر است؛ به عبارت دیگر، «ولی فقیه» عالی ترین مرجع حکومت است که ریاست و نظارت عالیه برقوای کشور را دارد؛

1- (1) . ر.ک: امام خمینی، ولایت فقیه، ص56.
2- (2) . بهرام اخوان کاظمی، به نقل از: بحرالعلوم، بلغه الفقیه، ج3، ص210.
3- (3) . امام خمینی، ولایت فقیه، ص56.