اندیشه سیاسی، اجتماعی امام خمینی رحمه الله صفحه 204

مقصود از آن، پیامدهای اجتماعی است که برای مسلمانان روی می دهد که در چنین مواردی، مردم باید به فقها مراجعه کنند. ایشان اضافه می کنند: امروز فقهای اسلام «حجت» مردم هستند؛ همان گونه که پیامبر(صلی الله علیه و آله) حجت خدا بودند و تمام امور به او واگذار شده بود. فقها هم حجت مردم هستند و تمامی امور مسلمین به آنان واگذار شده است. (1)

ه) مقبوله عمر بن حنظله (نصب عام فقها)

امام صادق(علیه السلام) رجوع به حاکمان طاغوت را در قرض و میراث حرام دانسته اند آن گاه در پاسخ به سؤال عمر بن حنظله درباره تکلیف شیعیان در این موارد فرمودند:

«ینظران مَن کان منکم ممَّن قد روی حدیثنا و نظر فی حلالنا و حرامنا و عرف احکامنا فَلیرضوا به حکماً فانی قد جعلتُه علیکم حاکماً، فاذا حکم بحکمنا فلم یقبل منه فانما استخفّ بحکم الله و علینا ردّ و الرّادُّ علینا الراد علی الله و هو علی حدّ الشرک بالله؛ (2)

آن دو [متنازعین] به افرادی ]فقهایی[ از شما که احادیث ما را روایت می کنند و در حلال و حرام ما ]به دقت اجتهاد[ می نگرند و احکام ما را می شناسند، توجه کنند و باید آنها را به قضاوت حکم بپذیرند؛ چرا که من آنان را بر شما «حاکم» قرار دادم؛ پس اگر به حکم ما قضاوت کرد و از او نپذیرفتند، حکم الهی را کوچک شمردند، و ما را رد کرده اند و هر کس ]حکم[ ما را نپذیرد، حکم الهی را مردود دانسته و در حد شرک به خداوند است».

امام خمینی با استناد به این روایت چنین استدلال می کند: در حالی که فصل خصومت مربوط به قضات و سایر امور به اعمال قدرت والیان است، امام(علیه السلام)