اندیشه سیاسی، اجتماعی امام خمینی رحمه الله صفحه 207

از دیدگاه وی سه شرط ذیل به مثابه محور شرایط رهبری از اهمیت خاصی برخوردار است:

حکومت اسلامی چون حکومت قانونی است؛ بلکه حکومت قانون الهی است و هدف از این حکومت اجرای قانون و بسط عدالت الهی بین مردم است؛ پس باید والی و رهبر این حکومت دارای دوویژگی باشد که آن دو، اساس حکومت قانونی است و تحقق حکومت قانونی بدون آن دوصفت امکان ندارد. آن دوصفت عبارت اند از: «علم به قانون» و «عدالت». شرط «کفایت و کاردانی» در مفهوم وسیع علم داخل است و شکی نیست که حاکم باید از کفایت و کاردانی بهره مند باشد. (1)

از عبارت امام این چنین استنباط می شود که وی علم به قانون فقهی، عدالت و کفایت سیاسی را برای حاکم اسلامی شرط دانسته اند. نیز به علت اهمیت این موضوع، آن را جداگانه بررسی می کنیم.

1- 8. فقاهت

ماهیت حکومت اسلامی از منظر امام خمینی، حکومت فقهی است؛ به عبارت دیگر، اندیشه سیاسی ایشان مبتنی بر عقلانیت معطوف به فقه است؛ ازاین رو، همان طور که در موضوع فوق آمده، مهم ترین ویژگی حاکم اسلامی، فقاهت است. درواقع علم به قانون، مهم ترین ویژگی حاکمان است که امام خمینی آن را به فقه تعبیر می کند؛ چرا که «اگر زمامدار مطالب قانونی را نداند، لایق حکومت نیست؛ چون: اگر تقلید کند، قدرت حکومت شکسته می شود»؛ (2) بنابر این، زمامدار اسلامی باید شرط فقاهت و اجتهاد داشته باشد؛ اما این سؤال مطرح می شود که آیا از