اندیشه سیاسی، اجتماعی امام خمینی رحمه الله صفحه 209

پیچیده حکومت اسلامی است. (1)

حضرت امام باصراحت، حتی فقیه اعلم را در علوم مصطلح برای اداره جامعه اسلامی ناکافی دانسته و بینش سیاسی صحیح و آگاهی به زمان و مکان که شرط لازم برای مدیریت و اداره کشور است، نیز لازم شمرده اند:

اجتهاد مصطلح در حوزه ها کافی نمی باشد؛ بلکه یک فرد اگر اعلم در علوم معهود حوزه ها هم باشد؛ ولی نتواند مصلحت جامعه را تشخیص دهد و یا نتواند افراد صالح و مفید را از ناصالح تشخیص دهد و به طور کلی در زمینه اجتماعی و سیاسی فاقد بینش صحیح و قدرت تصمیم گیری باشد، این فرد در مسائل اجتماعی و حکومتی مجتهد نیست و نمی تواند زمام جامعه را به دست گیرد. (2)

3- 8. عدالت

امام بر خلاف اندیشه های معاصر برای مهار و کنترل درونی قدرت سیاسی اهمیت زیادی قایل هستند. ایشان علاوه بر تفکیک قوا عدالت را مهم ترین سازکار نفسانی و فضیلت انسانی برای نفی شبهه استبداد و دیکتاتوری می داند.

آن اوصافی که در ولی فقیه است... با آن اوصاف نمی شود پایش را یک قدم غلط بگذارد؛ اگر یک کلمه دروغ بگوید، یک کلمه، یک قدم برخلاف بگذارد، آن ولایت را دیگر ندارد... فقیهی که این اوصاف را دارد، عادل است... عدالتی که یک کلمه دروغ او را از عدالت می اندازد، یک نگاه به نامحرم او را از عدالت می اندازد. (3)

9. پیشینه تاریخی «ولایت فقیه»

اشاره

برای یافتن مفهوم یک نظریه تخصصی و اصطلاح علمی باید به سوابق تاریخی

1- (1) . ر.ک: ولایت فقیه، ص47.
2- (2) . همو، صحیفه امام، ج21، ص177 - 178.
3- (3) . ر.ک: صحیفه نور، ج 11، ص 133.