اندیشه سیاسی، اجتماعی امام خمینی رحمه الله صفحه 244

شورویه می پذیرد؛ ولی امام خمینی در اوایل زندگی سیاسی خود (1) در چهارچوب سلطنت حرکت می کند و سعی در اصلاح امور سلطان دارد؛ ولی پس از مدت کوتاهی، سلطنت و شاه را از منفورترین واژه ها قلمداد و تا سرنگونی سلطنت مطلقه هم به شکل تئوریک و هم عملی اقدام و درنهایت، ساختار حکومت پیشنهادی خود را «جمهوری اسلامی» اعلام و از مردم تقاضا می کند که به آن رأی دهند. (2) مردم نیز با حضور بیش از نود و هشت درصدی به آن، رأی مثبت دادند؛ همان طور که از اصطلاح «جمهوری اسلامی» پیداست، ساختار حکومت امام از دورکن اساسی جمهوری (مردم) و اسلامی (شریعت) تشکیل شد و چون شریعت در عصر غیبت چیزی جز استنباط اجتهادی فقیه از دین نیست، ولایت مطلقه فقیه، جای آن می نشیند؛ بنابراین، دوقاعده زیرین حاکمیت سیاسی عصر غیبت «ولی فقیه و مردم» هستند که اصل حاکم بر آن دو، شریعت است. (3) درباره جایگاه و مشارکت سیاسی مردم در فصول آینده به تفصیل بحث خواهیم کرد.

5. ساختار حکومت جمهوری اسلامی

حال با توجه به مجموعه اندیشه سیاسی امام خمینی، ساختار حکومتی وی را ترسیم می کنیم. ایشان درخصوص ساختار حکومت خود بارها می گفتند: «منظورمان همان جمهوری متداول در دنیاست»؛ (4) ولی محتوای آن را مطابق با ارزش های اکثریت مردم، (اسلامی) توصیف می کنند؛ بنابراین، ایشان نیز همانند علمای سلف

1- (1) . برای آگاهی بیشتر ر.ک: همو، کشف اسرار.
2- (2) . در جستجوی راه از کلام امام خمینی، دفتر ششم، ص181.
3- (3) . همان، ص119.
4- (4) . امام خمینی، صحیفه نور، ج2، ص351، ج3، صص41، 72، 107.