اندیشه سیاسی، اجتماعی امام خمینی رحمه الله صفحه 247

سیاست، این است که جامعه را هدایت و راه ببرد. تمام مصالح جامعه را در نظر بگیرد، و تمام ابعاد انسان و جامعه را در نظر بگیرد و اینها را هدایت کند به طرف آن چیزی که صلاحشان است. صلاح افراد است، این مختص به انبیا و اولیا است و به تبع آنها به علمای بیدار اسلام. (1)

ب) ولایت مطلقه فقیه

همان طوری که در نمودار مشخص شده، بعد از شریعت مهم ترین نقطه آغازین سیاست، ولایت تدبیری فقیه است. در واقع ولایت، کلید فهم نظریه سیاسی امام خمینی(رحمه الله) محسوب می شود.

از دیدگاه ایشان، حاکمیت سیاسی بعد از پیامبر(صلی الله علیه و آله) و ائمه معصومین به دلایل عقلی و نقلی که قبلاً ذکر شد، به ولی فقیه منتقل می شود و حدود اختیارات آن هم در حد اختیارات حکومتی پیامبر(صلی الله علیه و آله) است؛ یعنی: آنچه حاکم سیاسی برای اداره امور عمومی نیاز دارد، ولی فقیه هم، همه آنها را داراست؛ (2) از این رو دایره حکومت و ولایت فقیه بسیار گسترده تر از امور حسبیه است؛ بنابر این در اندیشه امام، مردم در امور عمومی به حال خود رها نشده اند تا حوزه ولایت فقیه در حد امور حسبه و نظارت سلبی، محدود شود؛ بلکه فقهای عادل خط حاکمیت سیاسی انبیا و معصومین(علیهم السلام) را در زمان غیبت ادامه می دهند؛ در نتیجه نقش مجتهد علاوه بر نظارت سلبی شامل نظارت ایجابی نیز می شود. و عدم حمایت ولی فقیه جامع الشرایط را، تخلف شرعی می داند؛ (3) اما ایشان در عین حال برای دفع شبهه استبداد، قیودات ولایت مطلقه فقیه را برمی شمارد. یکم: نخستین قید وی حرکت در

1- (1) . مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، بلاغ: سخنان موضوعی حضرت امام خمینی، ص407.
2- (2) . ر.ک: امام خمینی، الرسائل، ص332.
3- (3) . ر.ک: همو، ولایت فقیه، ص52.