- پیشگفتار 1
- اشاره 5
- اشاره 6
- 1. اهمیت و ضرورت 6
- 2. مفهوم اندیشه 9
- 4. مفهوم اندیشه سیاسی 11
- 5. مفهوم اندیشه سیاسی امام خمینی 12
- اشاره 20
- اشاره 21
- مقدمه 21
- 1. زندگی فردی و محیط خانوادگی 22
- اشاره 25
- الف) دوره آموزش و تحصیل (1288- 1307) 25
- ج) دوره اجتهاد و سکوت (1321 - 1340) 26
- د) دوره مرجعیت و زعامت سیاسی (1340-1357) 27
- 3. آثار و متون سیاسی امام خمینی 28
- ه) دوره رهبری انقلاب و جمهوری اسلامی (1357 - 1368) 28
- اشاره 28
- الف) متون و آثار سیاسی خاص 29
- الف/1. کشف اسرار 29
- اشاره 29
- الف/2. ولایت فقیه (حکومت اسلامی) 31
- الف/3. شئون و اختیارات ولی فقیه 32
- الف/4. صحیفه نور (صحیفه امام) 33
- ب/1. مصباح الهدایه إلی الخلافه و الولایه 35
- ب) متون و آثار سیاسی عام 35
- اشاره 35
- ب/2. رساله فی التقیه 36
- ب/3. شرح حدیث جنود عقل و جهل 36
- اشاره 41
- 4. تحولات سیاسی - اجتماعی و زمانه امام 41
- اشاره 41
- الف) جهان و تحولات مهم آن 42
- ب) جهان اسلام و مسائل مهم آن 43
- ج) ایران و تحولات مهم آن 44
- اشاره 44
- ج/2. دوره خلأ قدرت مرکزی و فرصت انقلابی (1320 - 1340) 48
- ج/3. آغاز دوره مرجعیت دینی و سیاسی امام خمینی (1340 - 1342) 51
- ج/5. امام و لایحه کاپیتولاسیون 57
- ج/6. دوره تربیت نیروی انقلابی و تکوین اندیشه حکومت اسلامی 58
- ج/7. دوره انفجار مجدد روحیه انقلابی (1356-1357) 61
- ج/8. قیام 19 دی قم و آغاز دوره اربعین ها و استمرار قیام 62
- ج/9. دوره هجرت امام به پاریس و شکاف در هیئت حاکمه شاه 63
- ج/11. دوره تأسیس حکومت جمهوری اسلامی 66
- ج/12. امام و جریان های مخالف خط امام (دوره گذار) 67
- ج/13. امام خمینی و دوره تثبیت انقلاب اسلامی 69
- اشاره 77
- اشاره 78
- مقدمه 78
- اشاره 80
- 1. مبانی معرفت شناسی و هستی شناسی 80
- 1/1. مبنای معرفت شناسی 80
- الف) مبانی نظری اندیشه سیاسی امام خمینی 80
- 1/2. مبنای هستی شناسی 82
- 2/1. مبنای انسان شناسی 85
- 2. مبانی انسان شناسی و جامعه شناسی 85
- 2/2. مبنای جامعه شناسی 88
- اشاره 99
- 3. مبنای کلامی- فلسفی 99
- 4. مبنای فقهی- اصولی 104
- 5. مبنای عرفانی - اخلاقی 108
- ب) مبانی رفتاری و عملی اندیشه سیاسی امام خمینی 110
- اشاره 116
- اشاره 117
- مقدمه 117
- الف) ماهیت و مفهوم سیاست 119
- اشاره 119
- اشاره 119
- بخش اول: تبیین مفاهیم بحث 119
- 1-1. معنای واژه سیاست 121
- 2-1. معنای اصطلاحی سیاست 124
- 2. انواع سیاست در نگاه امام خمینی 135
- 5. تعریف دیگر از سیاست 137
- 6. جمع بندی 138
- ب )ماهیت و مفهوم دین 139
- الف) هم نشینی دین و سیاست در بُعد مفهومی 145
- اشاره 145
- اشاره 145
- 1. درآمیختگی دین و سیاست 146
- اشاره 149
- 2. دلایل آمیختگی دین و سیاست و نفی سکولاریسم 149
- 2/1. جامعیت قوانین اسلام 150
- 2/2. سیره معصومین(علیهم السلام) 151
- 2/3. ضرورت و اهتمام اسلام به اجرای احکام 152
- ب) هم نشینی دین و سیاست در بٌعد نهادی 153
- اشاره 153
- 3. رابطه دین و حکومت 155
- 4. رابطه حوزه های دینی و سیاست 156
- 5. رابطه مسجد و سیاست 157
- د) علل توهّم تفکیک دین و سیاست 158
- اشاره 158
- 1. تلقی غلط از ماهیت سیاست 158
- 2. عامل استعمار و استعمارزده 159
- 3. ایجاد تفرقه بین عالم دینی و عالم سیاسی 160
- 4. تعریف و تفسیر غلط از مسائل عبادی 161
- 5. قداست زدایی از روحانیون متعهد و سیاسی 162
- 6. بد عمل کردن روحانیت در جامعه 164
- 7. ایجاد تعارض بین دنیا و آخرت 165
- 8. تلقی غلط از تهذیب نفس و اخلاق 166
- نتیجه گیری 167
- اشاره 172
- 1. مقدمه 173
- اشاره 173
- 2. مفهوم لغوی ولایت 174
- 3. معنای اصطلاحی ولایت 176
- 4. اقسام ولایت و کاربردهای فقهی آن 180
- اشاره 191
- 6. ارکان ولایت فقیه 191
- الف) جاعل ولایت 191
- ج) مولی علیه 192
- ب) ولی 192
- د) قلمرو ولایت 193
- 1-7. ادله عقلی ولایت فقیه 198
- ب) دلایل نظریه ولایت فقیه 198
- اشاره 198
- الف) اصل بداهت و ضرورت عقلی 198
- 2-7. ادله نقلی ولایت فقیه 199
- ب) ضرورت اجرای احکام اسلام 199
- اشاره 199
- الف) مرسله صدوق (نصب عام فقها) 200
- د) توقیع منسوب به امام زمان(عج) (مسئول مسائل اجتماعی) 203
- ه) مقبوله عمر بن حنظله (نصب عام فقها) 204
- و) صحیحه قداح (وارثان ولایت عامه) 205
- 8. شرایط ولایت سیاسی فقها 206
- اشاره 206
- 1- 8. فقاهت 207
- 2- 8. کفایت سیاسی (مدیریت) 208
- 9. پیشینه تاریخی «ولایت فقیه» 209
- اشاره 209
- 3- 8. عدالت 209
- 1- 9. نظریه «ولایت» در عصر حضور 210
- 2- 9. نظریه «ولایت فقیه» در عصر غیبت 210
- 3- 9. سیر تطور نظریه ولایت فقیه در عصر غیبت 212
- 10. نتیجه گیری 220
- اشاره 225
- مقدمه 225
- الف) اصل اکملیت و جامعیت دین 226
- 1. مبادی و اصول حکومت ولایت فقهی 226
- اشاره 226
- ب) اصل اجتهاد لازم 229
- ج) اصل لزوم حکومت 233
- د) اصل حفظ نظام 234
- ه) اصل مقدمه واجب 235
- و) قاعده لطف 236
- 3. کارویژه های حکومت 239
- 4. ارکان حکومت جمهوری اسلامی 241
- 5. ساختار حکومت جمهوری اسلامی 244
- اشاره 246
- الف) حاکمیت الله و شریعت 246
- ب) ولایت مطلقه فقیه 247
- ج) مردم 248
- د) تفکیک قوا 249
- و) قوه قضائیه/ دستگاه عدالت 252
- 7. نتیجه 254
- اشاره 259
- اشاره 260
- 1. طرح مسئله 260
- 2. روش و الگوی پژوهش 262
- اشاره 265
- 3. مشروعیت سیاسی حکومت 265
- الف) مفهوم مشروعیت 265
- اشاره 265
- 2. مفهوم اصطلاحی مشروعیت 266
- اشاره 269
- ب) مؤلفه ها و ارکان مشروعیت 269
- 1. منشأ مشروعیت 269
- 3. مشروعیت کارگزار 270
- 5. مبانی و ملاک مشروعیت 271
- اشاره 273
- 1. مشروعیت قانونی - عرفی (عقلانیت معطوف به هدف) 273
- ج) نظریه های مشروعیت 273
- 2. مشروعیت سنتی (سنن معطوف به رسوم اجتماعی) 274
- 3. مشروعیت کاریزمایی (جاذبه های معطوف به شخص فرمانروا) 275
- 4. مشروعیت طبیعی (حقانیت معطوف به خَلقی) 276
- 5. مشروعیت تغلّبی (حقانیت معطوف به زور و غلبه) 276
- 6. مشروعیت قانونی - الهی (عقلانیت معطوف به فقه سیاسی) 277
- الف) مقدمه 283
- اشاره 283
- ب) مفهوم مشارکت سیاسی 285
- اشاره 287
- ج) مبادی و مبانی مشارکت سیاسی 287
- 1. مبانی کلامی 289
- اشاره 289
- 1/1. توحید و خلافت انسان 289
- 1/2. اصل اکملیت و جامعیت دین 290
- 1/3. قاعده لطف 291
- اشاره 291
- 2. مبانی فقهی 291
- 2/1. شورا 292
- 2/2. امر به معروف و نهی از منکر 293
- اشاره 295
- 3/1. جامعه مدنی 295
- 3/2. احزاب سیاسی 296
- 3/3. تفکیک قوا 299
- 3/4. نظام نمایندگی 299
- 4. مبانی فرهنگی و نگرشی 300
- اشاره 300
- 4/1. عقلانیت 300
- 4/3. اعتماد 301
- 4/2. انتقاد پذیری قدرت سیاسی 301
- 5. مبنای عقلی و فطری 302
- اشاره 308
- مقدمه 308
- 1. شکل حکومت 309
- 2. شکل حکومت اسلامی 309
- الف) جمهوریت و اسلامیت / هم نشینی روش و ارزش 309
- ب) مقبولیت و مشروعیت / هم نشینی رأی و شرع 311
- 1. نیاز حقانیت به مقبولیت 311
- 3. تقدم و تأخر حقانیت و مقبولیت 315
- 1. طرح بحث 317
- ج) حق و تکلیف/ تعامل حقوق فرمانروا و فرمانبردار 317
- 3. مفهوم تکلیف 321
- 4. مبانی و منابع حق و تکلیف 322
- اشاره 325
- د) انتخاب و انتصاب/ هم نشینی رأی و جعل 325
- اشاره 326
- 2. نظریه انتخابی - انتصابی 327
- 3. نظریه انتصاب 328
- 6. نتیجه گیری 330
- اشاره 330
- الف) نظریه انتخاب 339
- ج) نظریه انتصاب 340
- اشاره 342
- 1. مقدمه 343
- اشاره 343
- 2. مفهوم شناسی 345
- 3. مبانی و منابع سیاست خارجی از منظر امام 347
- اشاره 348
- 4. اهداف سیاست خارجی از منظر امام 348
- الف) در سطح ملی 348
- ب) در سطح جهان اسلام و جهان سوم 349
- ج) در سطح جهانی 350
- اشاره 351
- اشاره 351
- 5. اصول و قواعد سیاست خارجی 351
- الف) وحدت امت اسلامی 351
- ضرورت و هدف وحدت 352
- شاخصه ها و مبانی وحدت 354
- مفهوم نفی سبیل 358
- اشاره 358
- بعد فرهنگی قاعده نفی سبیل(استحمار) 359
- ابعاد نفی سبیل 359
- بُعد سیاسی قاعدۀ نفی سبیل(استثمار) 360
- بُعد نظامی نفی سبیل 363
- مصادیق و نمودهای عملی نفی سبیل 363
- ج) اصل دعوت (صدور ارزش های انقلاب) 364
- د) اصل التزام به پیمانها و قراردادهای بین المللی 366
- ه) اصل تولّی و تبرّی 367
- ز) نه شرقی نه غربی(عدم تعهد واقعی) 372
- اشاره 375
- 6. امام خمینی و چالش آرمان گرایی و واقع گرایی از منظر امام خمینی 375
- الف) شاخص های نظریه واقع گرایی 375
- ب) شاخص های نظریه آرمان گرایی 376
- ج) نظریه تلفیقی (آرمان گرایی واقع بینانه) امام خمینی 377
- اشاره 377
- 1. شاخص های نظریه آرمان گرایی واقع بینانه 378
- 2. آثار نظریه «آرمان گرایی واقع بینانه» در سیاست خارجی 379
سیاسی اجتماعی (1) امام را می توان به دو دسته تقسیم کرد: آثاری که بطور خاص در مورد موضوعات سیاسی: ولایت فقیه، کشف اسرار، وصیت نامه سیاسی - الهی و...؛ 2.فقه، عرفان و...؛ ولی در کنار آن به مباحث و موضوعات سیاسی؛ مثل کتاب البیع، چهل حدیث و... پرداخته اند که در این بخش به توضیح اجمالی هر کدام می پردازیم.
الف) متون و آثار سیاسی خاص
اشاره
این آثار به طور خاص و مشخص به موضوعات سیاسی- اجتماعی پرداخته است و می تواند به عنوان مهم ترین میراث اندیشه سیاسی تلقی شود که با مطالعه و بررسی آنها زوایا، مبانی و مبادی آرای سیاسی امام تاحدی روشن می شود.
الف/1. کشف اسرار
این اثر در پاسخ به تهاجم فکری و فرهنگی به آرمان ها و اصول تشیع است که آن را یکی از کج اندیشان (به نام حکمی زاده) نگاشته است. آقای حکمی زاده، فرزند مرحوم شیخ مهدی پایین شهری از علمای بزرگ قم، کتاب اسرار هزار ساله را به روش وهابی گرایانه تدوین کرد و ضمن حمله به اعتقادات و آداب شیعی آن را علت عقب ماندگی ایران توصیف می کند.
امام خمینی پس از آگاهی از محتوای تخریبی کتاب، متوجه دسیسه پشت پرده می شود و درباره اصل کیان اسلام احساس خطر می کند؛ ازاین رو، دوماه دروس حوزوی خود را تعطیل و کتاب کشف اسرار را (سال 1322ش) تألیف کرد. امام در ضمن پاسخ به شبهات وی، فرصت را غنیمت شمرده، طرح حکومت اسلامی را در
1- (1) . ر.ک: محمد حسین جمشیدی، اندیشه سیاسی امام خمینی، ص54 - 114.