اندیشه سیاسی، اجتماعی امام خمینی رحمه الله صفحه 299

مصالح ملی و خطوط قرمز قانون اساسی در میان گروه ها و احزاب می داند.

خلاصه اینکه امام خمینی با هوشمندی خاص خودش، توانستند مشارکت عمومی را نهادینه کنند؛ ولی عمر ایشان کفاف نداد تا مشارکت نهادی و حزبی را نهادمند کنند. امید است، نخبگان و شاگردان ایشان با توجه به دست مایه های نظری امام، زمینه تأسیس مشارکت حزبی را فراهم کنند.

3/3. تفکیک قوا

امام خمینی نیز همانند جمهوری های متداول دنیا برای جلوگیری از تمرکز و فساد و سوءاستفاده از قدرت، نظام حکومتی خود را مبتنی بر تفکیک قوا بنا کرده و آنها را در یک شبکه ارتباطی قانونمند، ناظر هم قرار داده است؛ بدین ترتیب، شئون حاکمیت در سه شأن قانون گذاری، (1) قضائیه (2) و اجرائیه (3) تفکیک و از تسلط هر یک نسبت به دیگری، جلوگیری شده است؛ به عبارت دیگر، ایشان با تدوین قانون اساسی و پذیرش نظام تفکیک قوا عملاً ساختار نظام جمهوری اسلامی را مشارکتی کرده است؛ چون: قدرت سیاسی در مراکز متعدد، نهادینه و امکان نظارت همدیگر را فراهم می کند. برای مثال مجلس شورای اسلامی، اعمال قوه مجریه را و شورای نگهبان، مصوبات مجلس را کنترل می کنند.

3/4. نظام نمایندگی

امام خمینی با توجه به فهم اجتهادی خود از مسائل سیاسی، نظام و ساختار مشارکتی نمایندگی را برای دخالت دادن تصمیمات و آرای مردم از مجرای

1- (1) . ر.ک: همان، ج17، ص202.
2- (2) . همان، ج19، ص87.
3- (3) . ر.ک: همان، ج4، ص190.