اندیشه سیاسی، اجتماعی امام خمینی رحمه الله صفحه 42

کردند. این موضوعات، محرک و عامل عینی هستند که در تعامل و تضارب با داشته ها و اندوخته های فقهی، اصولی، فلسفی، عرفانی و... امام، موجب تولید اندیشه سیاسی ویژه ای شدند که درنهایت موجب تحولی شگرف در دنیای معاصر شده است؛ به نحوی که برخی این عصر را عصر امام خمینی نامیدند.

تحولات سیاسی اجتماعی عصر امام خمینی را در سه حوزه جغرافیای جهان، جهان اسلام و ایران می توان ارزیابی کرد.

الف) جهان و تحولات مهم آن

حیات و زندگی امام خمینی مقارن با تحولات سیاسی مهم در قرن بیستم بوده است. تغییرات و موضوعات اساسی جهان که در اندیشه و تفکر سیاسی امام خمینی تأثیرگذار بوده است، بسیار گسترده و متنوع و از حوصله این نوشتار خارج است؛ از این رو فقط به عناوین این تحولات اشاره می شود. ظهور و سقوط نظام سیاسی کمونیستی و سوسیالیستی شرق؛ گسترش سلطه لیبرالیسم در دنیای غرب؛ ظهور جنگ جهانی دوم (1939م)؛ پیدایش انقلاب های؛ مشروطیت (1907م)؛ شوروی (1917م)؛ چین (1911، 1949م)؛ عراق (1920م)؛ الجزایر (1962م)؛ ویتنام (1975م)؛ نیکاراگوئه (1979م)؛ افغانستان (1979م)؛ ظهور و سقوط ایدئولوژی های افراطی همانند نازیسم در آلمان، فاشیسم در ایتالیا، استالینسم در شوروی؛ زوال امپراتورهای عثمانی؛ انگلیسی و ژاپنی؛ گسترش نظام سرمایه داری و مصرف گرایی؛ سلطه اندیشه سکولاریسم؛ پیدایش وجوه جدید استعمار غربی، تأسیس سازمان ها و نهادهای منطقه ای و بین المللی (جامعه ملل، سازمان ملل، ناتو، ورشو، سنتو، سیتو؛ ظهور نظام دوقطبی و جنگ سرد؛ ظهور ایالات متحده آمریکا و زوال تدریجی اتحاد جماهیر شوروی و گرایش نظام بین المللی به سوی نظام تک قطبی؛ سلطه نسبی