اندیشه سیاسی، اجتماعی امام خمینی رحمه الله صفحه 58

تهران دوبار چراغانی شد؛ یک بار به سبب لغو کاپیتولاسیون بار دوم باسواد شدن رضا شاه که با حمایت انگلیس به پادشاهی ایران ارتقا یافته بود.

این سخنرانی افشاگرانه، بار دیگر ایران را در آستانه قیامی دیگر قرار داده بود؛ اما رژیم با توجه به تجربه قیام 15 خرداد به سرعت امام (9 روز پس از سخنرانی) را دستگیر و به مدت 11 ماه به ترکیه تبعید کرد. تیمسار فردوست، یار نزدیک شاه در خاطرات خود می نویسد:

همان طور که منصور به دستور آمریکا و با اختیارات ویژه به صدارت رسید، تبعید امام خمینی نیز به دستور مستقیم آمریکا بود. تصور من این است که شخص محمدرضا شاه به این کار تمایلی نداشت و بهتر است بگویم: از انجام آن واهمه داشت. (1)

امام در مدت کوتاه ولی سخت در ترکیه حتی اجازه پوشیدن لباس روحانیت را هم نداشت؛ اما در همین وضعیت اثر فقهی مهمی چون تحریر الوسیله را به پایان می برند. در این اثر علمی، مسئله امر به معروف و نهی از منکر را بسط می دهند و به تفصیل به وظایف و تکالیف شرعی علما درباره دفع ظلم و جور حکام مستبد اشاره و نیز بر ابعاد سیاسی اسلام از جمله نماز جمعه تأکید می کنند.

ج/6. دوره تربیت نیروی انقلابی و تکوین اندیشه حکومت اسلامی

مدتی پس از تبعید امام به ترکیه بر اثر فشارهای داخلی و خارجی، رژیم شاه در روز 13 آبان1344 مجبور به انتقال امام به عراق (نجف) شد.

در این مقطع تاریخی، اوضاع داخلی ایران به سمت سرکوب مخالفان، انسداد سیاسی، تشکیل حزب رستاخیر در سال 1353ش، تغییر تاریخ هجری شمسی به