اندیشه سیاسی، اجتماعی امام خمینی رحمه الله صفحه 80

الف) مبانی نظری اندیشه سیاسی امام خمینی

1. مبانی معرفت شناسی و هستی شناسی

اشاره

مبادی و مبانی معرفت شناسی و هستی شناسی امام در شریعت اسلام، اجتهاد لازم (پویا)، عقل نظری نهفته است.

1/1. مبنای معرفت شناسی

نقطه آغاز بنیادهای اندیشه سیاسی امام، معرفت شناسی و شناخت شناسی وی است. طرز تلقی او از موضوع شناخت، معرفت، کشف حقیقت، ابزار و ملاک درک حق و باطل، روش های وصول به حقیقت و رفع حجاب ها و موانع درک حق از جمله مباحث مهم این باب هستند.

نکته نخست: امام نیز همانند دیگر اندیشمندان مسلمان معتقدند: حقایق خارج از ذهن انسان وجود دارند و آنها را شناخت. چنین شناختی بین الاذهانی و انتقال پذیر نیز است.

نکته دوم: وی همانند همه حکمای مسلمان، منابع و راه های معرفت و شناخت را متعدد و ترکیبی از وحی، عقل، قلب، حس و تجربه می داند. به اعتقاد ایشان جمود در یکی از آنها باعث نرسیدن به معرفت و شناخت حقیقی است؛ به بیان دیگر، ابزار شناخت و معرفت سیاسی وی ترکیبی فلسفی، عرفانی، فقهی، کلامی، اصولی و تاریخی است. بدین لحاظ بین منابع شناخت و ابزار شناخت کاملاً تناسب و هماهنگی وجود دارد.

نکته سوم: این نکته به جایگاه و ارزش منابع شناخت معطوف است. از منظر ایشان هرکدام از منابع و ابزارهای شناخت، بخشی از معرفت حقیقی و کامل را نشان می دهند و غفلت از هرکدام موجب شناخت ناقص است. از منظر امام: «ایمان