- مقدّمه ناشر: 1
- -1 6
- -2 6
- -4 7
- -7 9
- -8 9
- -9 10
- -10 11
- -11 11
- -12 12
- -13 13
- -15 14
- -17 15
- -16 15
- -19 16
- -20 17
- -21 18
- -23 19
- -24 20
- -25 20
- -26 21
- -27 22
- -28 23
- -30 24
- -32 25
- -34 26
- -33 26
- -35 27
- -36 27
- -37 28
- -38 29
- -39 29
- -40 30
- -42 31
- -43 32
- -46 33
- -45 33
- -47 34
- -49 35
- -50 36
- -51 37
- -52 38
- -53 38
- -55 39
- -54 39
- -56 40
- -57 40
- -59 41
- -58 41
- -61 42
- -62 43
- -63 43
- -65 44
- -68 46
- -70 47
- -71 47
- -72 48
- -74 49
- -75 50
- -77 51
- -78 52
- -79 53
- -81 54
- -80 54
- -82 55
- -83 56
- -85 57
- -87 58
- -86 58
- -89 59
- -90 60
- -91 60
- -93 61
- -92 61
- -95 62
- -94 62
- -96 63
- -98 64
- -97 64
- -99 65
- -100 66
- -101 66
- -103 68
- -104 69
- -106 70
- -105 70
- -107 71
- -108 72
- -109 72
- -110 73
- -113 75
- -114 76
- -115 76
- -117 77
- -116 77
- -119 78
- -121 79
- -123 80
- -122 80
- -125 81
- -127 82
- -128 84
- -129 84
- -130 84
- -132 85
- -133 86
- -134 86
- -137 87
- -136 87
- -139 88
- -138 88
- -140 89
- -141 90
- -142 91
- -143 91
- -145 92
- -144 92
- -146 93
- -147 94
- -148 95
- -149 96
- -150 97
- -151 98
- -152 98
- -154 99
- -155 100
- -156 101
- -158 102
- -159 103
- -160 104
- -161 105
- -162 105
- -163 106
- -164 107
- -167 109
- -168 109
- -169 112
- -172 116
- -173 117
- -174 117
- -175 118
- -176 119
- -178 120
- -177 120
- -180 122
- -181 122
- -182 123
- -183 123
- -184 124
- -185 126
- -186 126
- -187 127
- -188 127
- -189 127
- -190 129
- -191 129
- -193 130
- -192 130
- -194 131
- -197 132
- -196 132
- -200 133
- -198 133
- -199 133
- -201 134
- -202 134
یعنی تغییر در علم الهی و کشف خلاف برای خداوند، در حالی که منظور شیعه از بداء ظاهر شدن چیزی است که ما انسان ها خلاف آن را گمان می کردیم.
«بداء» در آفرینش، نظیر نسخ در قانون است، مثل آنکه از ظاهر قانون و یا حکمی تصوّر کنیم که دائمی است، ولی بعد مدّتی ببینیم که عوض شده است. البتّه این به معنای پشیمانی و یا جهل قانونگذار نیست، بلکه شرایط باعث بوجود آمدن این تغییر در قانون شده است، درست مانند نسخه ای که پزشک با توجّه به شرایط فعلی بیمار آن را می نویسد، امّا به محض تغییر حال او، نسخه جدیدی تجویز می کند. لذا همانگونه که نسخ در آیات را که در واقع یک نوع بداء است، همه فرق اسلامی از شیعه و سنی قبول کرده اند، می بایست «بداء» را با همین معنا و بیانی که آمد پذیرا باشند. پس بداء به معنای جهل ماست نه جهل خداوند.
-107
ابراهیم «14» وَ لَنُسْکِنَنَّکُمُ الْأَرْضَ مِن بَعْدِهِمْ ذَ لِکَ لِمَنْ خَافَ مَقَامِی وَ خَافَ وَعِیدِ
و همانا بعد از (هلاکت) ستمگران، شما را در آن سرزمین سکونت خواهیم داد. این، برای کسانی است که از مقام من پروا کنند واز وعده تهدید آمیزم بترسند.
سؤال: آنچه سبب پروا و خوف از خداست چیست؟
پاسخ: ذات الهی، سرچشمه خیرات وخوبی هاست و دوست داشتنی است. «و الّذین آمنوا اشدُّ حُبّاً للَّه»(1)
مؤمن بیشترین علاقه را به خدا دارد. آنچه سبب پرواست، مقام خداست.
1- . بقره، 165.