- پیشگفتار 1
- اشاره 8
- گفتار اول: انواع معلولیت ها 10
- گفتار دوم: قدرت 18
- گفتار اول: نماز و انواع مختلف آن 20
- گفتار دوم: مراتب نماز 20
- گفتار سوم: قدرت و حد عجز از آن 21
- گفتار چهارم: قواعد فقهی 23
- گفتار پنجم: پیشینه تحقیق 26
- اشاره 28
- اشاره 31
- گفتار اول: نظریه های شرطیت قدرت در تکلیف 32
- گفتار دوم: فروع 36
- گفتار اول: روایات 40
- اشاره 40
- نتیجه گیری 43
- گفتار دوم: قواعد فقهی 43
- اشاره 44
- گفتار دوم: ادله اشتراط طهارت 46
- اشاره 46
- گفتار اول: برخی مصادیق 46
- گفتار سوم: روایات تکلیف معلول 51
- گفتار چهارم: بیان مسائل 56
- اشاره 72
- گفتار اول: برخی مصادیق 72
- گفتار دوم: ادله اشتراط قیام و جلوس 72
- گفتار سوم: روایات تکلیف معلول 75
- گفتار چهارم: بیان مسائل 77
- اشاره 97
- گفتار اول: برخی مصادیق 97
- گفتار دوم: ادله وجوب و جزئیت قرائت 98
- گفتار سوم: روایات تکلیف معلول 101
- گفتار چهارم: بیان مسائل 102
- اشاره 112
- گفتار اول: برخی مصادیق 112
- گفتار دوم: ادله جزء بودن رکوع در نماز 113
- گفتار سوم: روایات تکلیف معلول 114
- گفتار چهارم: بیان مسائل 116
- گفتار اول: برخی مصادیق 127
- اشاره 127
- گفتار دوم: ادله وجوب و جزئیت سجده 128
- گفتار سوم: روایات تکلیف معلول 129
- گفتار چهارم: بیان مسائل 133
فصل اول: معلولیت و ناتوانی
گفتار اول: انواع معلولیت ها
از اصلی ترین مفاهیم اساسی این رساله، مفهوم معلول و معلولیت است. در این گفتار به این سؤال پاسخ گفته می شود که به چه کسی معلول اطلاق می شود؟ و به چه آسیب هایی معلولیت اطلاق می گردد؟
معلول در فرهنگ فارسی با واژه هایی مثل توانخواه، ناتوان، کم توان، مددجو و مددخواه هم بیان شده ولی اغلب واژه معلول و مشتقات آن کاربرد دارد.
در فرهنگ عربی: إعاقه معوّق، معاق، ذوی الاحتیاجات (یا حاجات) الخاصه و در فرهنگ انگلیسی Handicap Disability کاربرد دارد. همه اینها به کسی گفته می شود که بر اثر نقص یا آسیب جسمی یا ذهنی یا روانی و روحی و بالاخره یا اجتماعی کارایی عادی و معمولی خود را از دست داده و یا در زندگی فردی یا شئون اجتماعی، اقتصادی و حرفه ای او اختلال محسوس به وجود آمده است؛ به طوری که این اختلال، از استقلال فردی، اجتماعی و اقتصادی وی کاسته است.(1)
معلولیت و معلولان را از منظرهای مختلف و بر اساس شاخص های متعدد طبقه بندی و تقسیم کرده اند. از نظر علت و منشأ پیدایش معلولیت به سه دسته تقسیم می شوند: علل ژنتیکی، علل مادرزادی و علل عارضی. اما علت عارضی را به جنگ و بیماری تقسیم می کنند.
گاه معلولیت ها را به انواع حسی مانند نابینایی و ناشنوایی؛ حرکتی مانند افراد فاقد عضو حرکتی، ضایعات نخاعی و ناهنجاری های مربوط به اسکلت و عضلات؛ احشای داخلی مثل نارسایی های قلبی عروقی، تنفسی، کلیوی؛ ذهنی شامل عقب ماندگی ذهنی و بالاخره روانی مثل وسواس و افسردگی تقسیم کرده اند.
معلولین حسی یعنی نابینایان و ناشنوایان در مسائلی از نماز مانند قدرت بر تکلم، عدم رؤیت نجاست در بدن نمازگزار یا عدم رؤیت زوال خورشید و معلولین ذهنی به عنوان افراد فاقد قدرت تفکر و تعقل و دیگر معلولیت ها بررسی خواهد شد.
بنابراین معلولین مختلف که به دلیل فقدان عضو یا ناهنجاری ها و نارسایی های دیگر، ناتوان از انجام برخی اجزاء نمازاند مورد بحث قرار می گیرند. اکنون به معرفی انواع معلولیت ها می پردازم.
1- . تعریف سازمان بهداشت جهانی: www.who.int/topics/disabilities/en؛ معلولیت ها و اصول توانبخشی، پریوش حلم سرشت، ص 9-10؛ مبانی توانبخشی، سید مجید میرخانی، ص47.