نماز معلولان بر اساس فقه شیعه صفحه 116

به عنوان نمونه محقق حلی در المعتبر،(1) علامه حلی در تذکره،(2) شهید اول در ذکری الشیعه،(3)

محقق کرکی در جامع المقاصد،(4)

محقق سبزواری در ذخیره المعاد،(5)

محقق بحرانی در حدائق الناضره،(6)

محقق نراقی در مستند الشیعه،(7)

شیخ محمد حسن نجفی در جواهر الکلام،(8)

شیخ انصاری در کتاب الصلاه،(9)

آقا رضا همدانی در مصباح الفقیه،(10)

سید محسن حکیم در مستمسک العروه(11)

این روایت را آورده اند.

از نظر دلالت هم روشن است. این روایت وظیفه مکلف را بیان می کند که اگر مریض و ناتوان از رکوع و خم شدن بود، با استفاده از باز و بسته کردن پلک چشم، رکوع را انجام می دهد. البته این روایت از مرحله ایماء سخنی به میان نیاورده که از روایات دیگر مانند روایت قبلی استفاده می شود. و اینجا حمل بر موردی می شود که قدرت بر ایماء هم ندارد.

گفتار چهارم: بیان مسائل

پس از بیان برخی از روایات مربوطه، در این گفتار به نتایجی که از این روایات استفاده می شود پرداخته و در ضمن مسائلی مطرح می شود. همچنین بحث هر کدام از این مسائل پس از تطبیق با کلمات فقهاء بزرگ، و البته با توجه به اقتضای این رساله، به اختصار بیان شده است.

همانطور که در ابتدای فصل ذکر شد، در اینجا، فارغ از بحث های پیرامون ادله شرطیت و کیفیت رکوع که در کتب مربوطه بیان شده، بر فرض ثابت شدن این شرایط؛ راجع به رکوع از این جهت بحث می کنیم که اگر شخص معلول، ناتوان از انجام آن به طور صحیح و با رعایت شرایط آن باشد، وظیفه اش چیست؟ اگر می تواند رکوع ناقصی داشته باشد، به همان اکتفا کند؟ یا رکوع نشسته انجام دهد و یا آن را تبدیل به چه فعلی کند؟

مسأله یکم: قدرت بر رکوع سالم در زمان دیگر

همانطور که در مسأله یکم در فصل قیام گذشت، اگر شخص معلول یقین دارد برای انجام فریضه

1- . حلّی، محقق، نجم الدین، جعفر بن حسن، المعتبر فی شرح المختصر، ج2، ص161.
2- . حلّی، علامه، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی، تذکره الفقهاء، ج3، ص95.
3- . عاملی، شهید اول، محمد بن مکی، ذکری الشیعه فی أحکام الشریعه، ج3، ص272.
4- . عاملی، کرکی، محقق ثانی، علی بن حسین، جامع المقاصد فی شرح القواعد، ج2، ص209.
5- . سبزواری، محقق، محمد باقر بن محمد مؤمن، ذخیره المعاد فی شرح الارشاد، ج2، ص262.
6- . بحرانی، آل عصفور، یوسف بن احمد بن ابراهیم، الحدائق الناضره فی أحکام العتره الطاهره، ج8، ص76.
7- . نراقی، مولی احمد بن محمد مهدی، مستند الشیعه فی أحکام الشریعه، ج5، ص61.
8- . نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج9، ص267.
9- . دزفولی، مرتضی بن محمد امین انصاری، کتاب الصلاه، ج1، ص244.
10- . همدانی، آقا رضا بن محمد هادی، مصباح الفقیه، ج10، ص419.
11- . حکیم، سید محسن طباطبایی، مستمسک العروه الوثقی، ج5، ص401.